Τους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, ο Ρώσος δικτάτορας εστίασε την οργή του στο ΝΑΤΟ και προσπάθησε να κατηγορήσει τις αυξανόμενες εντάσεις γύρω από την Ουκρανία στην επέκταση της πιο επιτυχημένης στρατιωτικής συμμαχίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Καθώς τα στρατεύματά του διέσχισαν τα σύνορα στις 24 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν άλλαξε την ιστορία και κήρυξε σταυροφορία εναντίον των «Ουκρανών ναζί». Πιο πρόσφατα, προσπάθησε να παρουσιάσει την Ουκρανία ως «τρομοκρατικό κράτος», ενώ επιμένει ότι η Ρωσία μάχεται στην πραγματικότητα ενάντια στον «σατανισμό»!

Αδύναμα επιχειρήματα

Κανένα από αυτά τα απύθμενης ασυναρτησίας και ασχετοσύνης επιχειρήματα δεν αντέχει σε σοβαρό έλεγχο. Αντίθετα, οι φαντασιόπληκτες αφηγήσεις που προέρχονται από το Κρεμλίνο αντανακλούν τις ολοένα και πιο απελπισμένες προσπάθειες της Μόσχας να δικαιολογήσει αυτό που στην πραγματικότητα είναι ένας παλιομοδίτικος και απαράδεκτος αποικιακός πόλεμος αυτοκρατορικής και ιμπεριαλιστικής κατάκτησης. Ο Πούτιν επιδιώκει εδώ και καιρό να χρησιμοποιήσει την επέκταση του ΝΑΤΟ ως δικαιολογία για τη δική του επιθετική εξωτερική πολιτική. Αυτό ταιριάζει καλά με το ρωσικό συνωμοσιολογικό και απληροφόρητο κοινό και έχει επίσης απήχηση σε τμήματα της διεθνούς κοινότητας που πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει υπερβολικά κυρίαρχες από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Ωστόσο, οι προσπάθειες του Πούτιν να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία ως μια λογική απάντηση στην καταπάτηση του ΝΑΤΟ έχουν απομυθοποιηθεί πλήρως από τις δικές του ενέργειες. Σύμφωνα με πληροφορίες η Ουκρανία ενημέρωσε τη Ρωσία κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής ότι ήταν έτοιμη να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Μόσχας και να αποκλείσει το ενδεχόμενο μελλοντικής ένταξης στο ΝΑΤΟ, μόνο και μόνο για να απορριφθεί αυτή η προσφορά από τον ίδιο τον Πούτιν. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι δημοσιοποίησε τότε (τις επόμενες εβδομάδες) παρόμοιες προτάσεις να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά η Ρωσία επέλεξε να συνεχίσει τη βάναυση εισβολή της.

Μικρή επιρροή

Δυστυχώς για τον Πούτιν, η εισβολή του προκάλεσε ένα πρωτοφανές προσκήνιο των Μέσων Ενημέρωσης στην Ουκρανία που έχει κάνει πολλά για να απομυθοποιήσει ολόκληρη την αφήγηση της «ναζιστικής Ουκρανίας». Αυτό είχε καθυστερήσει πολύ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 31 χρόνων της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, η ακροδεξιά δεν πλησίασε ποτέ την κατάκτηση ισχύος στην Ουκρανία και έχει σημαντικά λιγότερη επιρροή απ’ ό,τι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενώ η ακροδεξιά υποψήφια Μαρίν Λεπέν έλαβε 41,45% στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας το 2022, η ουκρανική ακροδεξιά συνήθως αγωνίζεται να εξασφαλίσει χαμηλό μονοψήφιο ποσοστό υποστήριξης στις κάλπες. Κατά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές της Ουκρανίας το 2019, ο κορυφαίος εθνικιστής υποψήφιος συγκέντρωσε το 1,6% των ψήφων. Μήνες αργότερα, στις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές της χώρας, πολλά από τα ακροδεξιά κόμματα της Ουκρανίας ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια προσπάθεια να βελτιώσουν την τύχη τους. Αυτή η ενωμένη εθνικιστική πλατφόρμα απέτυχε παταγωδώς, κερδίζοντας μόλις 2,15% των ψήφων.

Τίποτα δεν αναδεικνύει τον παραλογισμό των ισχυρισμών της Ρωσίας για τη «ναζιστική Ουκρανία» καλύτερα από την άνοδο του Ζελένσκι. Ο Ουκρανός πρόεδρος είναι τόσο Εβραίος όσο και ρωσόφωνος. Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, αυτό θα πρέπει να τον κάνει βαθιά μη ελκυστικό για τους Ουκρανούς ψηφοφόρους. Αντίθετα, ο Ζελένσκι εξελέγη πρόεδρος με διαφορά-ρεκόρ και στη συνέχεια εξασφάλισε μια μοναδική κοινοβουλευτική πλειοψηφία για το νεοσύστατο πολιτικό του κόμμα. Αυτή η επιτυχία ήταν ακόμη πιο αξιοσημείωτη καθώς επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια των εκλογών εν καιρώ πολέμου που διεξήχθησαν μέσα σε μια ατμόσφαιρα αυξημένης πατριωτικής ζέσης.

Αντισημιτικά σχόλια

Η σύγχυση του Κρεμλίνου ήταν ίσως πιο άμεσα εμφανής στα περίεργα και επαίσχυντα αντισημιτικά σχόλια του ανεκδιήγητου Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισης τον Μάιο στο ιταλικό τηλεοπτικό πρόγραμμα Zona Bianca.

Οταν του ζητήθηκε να αντιμετωπίσει τις προφανείς αντιφάσεις μεταξύ των ισχυρισμών της Ρωσίας για τη «ναζιστική Ουκρανία» και του γεγονότος ότι η Ουκρανία έχει έναν Εβραίο πρόεδρο, ο Λαβρόφ απάντησε δηλώνοντας ότι ο Αδόλφος Χίτλερ είχε επίσης «εβραϊκό αίμα»! Η δήλωσή του πυροδότησε ένα κύμα παγκόσμιας καταδίκης, με τον Πούτιν να αναγκαστεί τελικά να παρέμβει και να ζητήσει προσωπική συγγνώμη στους Ισραηλινούς ηγέτες. Αυτό το ντροπιαστικό περιστατικό απεικόνισε την αξιοσημείωτη πρόσφατη υποβάθμιση της ρωσικής διπλωματίας, η οποία έχει πλέον φτάσει στο σημείο που συχνά δεν διαφέρει από τις θεωρίες συνωμοσίας των ψεκασμένων του Διαδικτύου.

Το ρωσικό παράδοξο με τη Φινλανδία

Η όλη αντίληψη ότι η Ρωσία θεωρεί το ΝΑΤΟ ως αξιόπιστη απειλή για την ασφάλειά της υπονομεύτηκε περαιτέρω το καλοκαίρι του 2022 όταν η Μόσχα αποδέχτηκε παθητικά την ιστορική απόφαση της γειτονικής και συνορεύουσας Φινλανδίας να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία. Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα αναφέρει τους δεσμούς της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ ως δικαιολογία για την εισβολή του, αλλά η προοπτική της επικείμενης ένταξης της Φινλανδίας δεν προκάλεσε καμία ουσιαστικά αρνητική απάντηση από το Κρεμλίνο. Αν ο Πούτιν πίστευε ειλικρινά ότι μια εισβολή του ΝΑΤΟ στη Ρωσία ήταν έστω και απομακρυσμένη πιθανότητα, σίγουρα θα είχε ενισχύσει τα σύνορα της Φινλανδίας.

Προπαγάνδα σοβιετικού τύπου

Η ρωσική δημιουργία μύθων για τους «Ουκρανούς ναζί» είναι ακόμη πιο παλιά από τις καταγγελίες για την επέκταση του ΝΑΤΟ και χρονολογείται από την εποχή της άθλιας σοβιετικής προπαγάνδας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για δεκαετίες, η Μόσχα υπερέβαλλε την όποια συνεργασία εν καιρώ πολέμου μεταξύ ουκρανικών εθνικιστικών ομάδων και του Τρίτου Ράιχ, ενώ αγνοούσε εύκολα το πολύ πιο συνεπακόλουθο ναζιστικό-σοβιετικό Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντρομπ που «κατάπιε» τις βαλτικές χώρες και την Πολωνία. Συγχέοντας μέσα στην παράκρουσή τους το αιωνόβιο απελευθερωτικό κίνημα της Ουκρανίας με τον ναζισμό, γενιές ηγετών του αρτηριοσκληρωτικού Κρεμλίνου προσπάθησαν να καταστήσουν την ουκρανική εθνική ταυτότητα τοξική στα μάτια του εγχώριου και του διεθνούς κοινού.

*Ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής