Γράφει ο Γιώργος Ατσαλάκης*

Η Ινδία ως δύναμη εξισορρόπησης της Κίνας. Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας είναι μέρος της «διευρυμένης γειτονιάς» της Ινδίας και έχει μεγάλη γεωστρατηγική αξία για την Ινδία, ειδικά καθώς το Νέο Δελχί προσπαθεί να εξισορροπήσει την τεράστια παρουσία της Κίνας.

Η ΙΝΔΙΑ έχει φτάσει να θεωρείται το επόμενο παγκόσμιο εργοστάσιο, αυξάνοντας το μερίδιό της στη διεθνή αγορά αξιοποιώντας πλήρως το χαμηλότερο κόστος εργασίας της (το ωρομίσθιο είναι στο 1/3 με το αντίστοιχο της Κίνας) και ειδικευόμενη κυρίως στη βιομηχανία εντάσεως εργασίας, αλλά και στην ανάπτυξη λογισμικού.

Ως χώρα με δημοκρατικό πολίτευμα, χωρίς δημογραφικό πρόβλημα και η μεγαλύτερη των χωρών της «Altasias» (Βιετνάμ, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Φιλιππίνες) μπορεί να ανταγωνιστεί την Κίνα. Με την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και την αύξηση του εισοδήματος των κινεζικών νοικοκυριών, το κόστος εργασίας έχει αυξηθεί, μειώνοντας το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κίνας στην προσφορά φθηνών αγαθών εντάσεως εργασίας στον κόσμο.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ της Κίνας κινείται προς υψηλότερα πεδία προστιθέμενης αξίας με υψηλότερο κόστος. Επιπλέον, οι συνεχείς κυρώσεις και περιορισμοί των ΗΠΑ προς την Κίνα δημιουργούν ευκαιρίες στην Ινδία να προσελκύσει βιομηχανίες που εγκαταλείπουν την Κίνα. Η ταχεία οικονομική μεγέθυνση της Κίνας με δανεικά, η φούσκα των ακινήτων, η επιβράδυνση της ανάπτυξης, η άνιση κατανομή του πλούτου, η ανάπτυξη των ακτών και η συρρίκνωση της ενδοχώρας και τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει, προοιωνίζονται ότι σύντομα θα διαγράψει την πορεία που ακολούθησε από το 1995 και μετά η Ιαπωνία, όταν αντιμετώπισε τα ίδια προβλήματα.

Η ΑΓΟΡΑ της Ευρώπης, η οποία αποτελεί περίπου το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά του κόσμου. Η Ινδία πρόκειται το 2060 να είναι η 2η χώρα σε ΑΕΠ, μετά την Κίνα και θα ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. Για να γίνει η χώρα με το δεύτερο μεγαλύτερο ΑΕΠ χρειάζεται τον δικό της «Δρόμο του Μεταξιού» για να διοχετεύει τα προϊόντα της στην Κεντρική Ασία, στη Ρωσία και στην πλούσια αγορά της Ευρώπης.

O ΔΙΕΘΝΗΣ Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου (International NorthSouth Transport Corridor -INSTC) μεταξύ Ινδίας, Ιράν και Ρωσίας, μεταφέρει εμπορεύματα από τη Βομβάη στην Αγία Πετρούπολη και από εκεί στη μεγάλη αγορά της Ευρώπης. Το φιλόδοξο έργο INSTC σχεδιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2000 και αργότερα τέθηκε σε ισχύ το 2002, αφού επικυρώθηκε από τις τρεις χώρες. Έκτοτε, 11 ακόμη έθνη εντάχθηκαν στο έργο: Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Βουλγαρία (καθεστώς παρατηρητής), Καζακστάν, Κιργιστάν, Ομάν, Συρία, Τατζικιστάν, Τουρκία και Ουκρανία. Το INSTC μείωσε το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων καθώς και τον χρόνο μεταφοράς. Ενώ πριν χρειάζονταν περισσότερες από 40 ημέρες για να ταξιδέψουν τα εμπορεύματα από την Ινδία στη Ρωσία, με τον INSTC η μεταφορά ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 25 ημέρες, μειώνοντας έτσι τον χρόνο μεταφοράς κατά 30%-40%. Υπολογίζεται ότι ο διάδρομος διευκολύνει τη μεταφορά 20-30 εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων ετησίως.

ΣΤΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ με κόκκινη γραμμή είναι ο διάδρομος INSTC. Τα ινδικά εμπορεύματα διά θαλάσσης από τη Mumbai, το οικονομικό κέντρο της Ινδίας, μέσω του λιμανιού Chabahar του Ιράν αποβιβάζονται στη στεριά παρακάμπτοντας το Πακιστάν. Εάν δεν υπήρχε ο INSTC, τα εμπορεύματα θα έπρεπε να ακολουθήσουν την μπλε γραμμή, μέσα από τη Διώρυγα του  Σουέζ, από το Γιβραλτάρ, τα στενά της Μάγχης και τη Βαλτική θάλασσα για να φθάσουν στη Ρωσία. Με έναν εχθρικό γείτονα όπως το Πακιστάν, που βρίσκεται ανάμεσα στην Ινδία και την περιοχή της Κεντρικής Ασίας, στο παρελθόν η Ινδία δεν μπορούσε να επεκτείνει την εμβέλειά της στην Κεντρική Ασία. Το Πακιστάν δεν αποτελεί πλέον εμπόδιο για την Ινδία από αυτή την άποψη.

ΣΥΜΦΩΝΑ με την πολιτική της Ινδίας Connect Central Asia, η περιοχή της Κεντρικής Ασίας έχει ήδη αποκτήσει μεγάλη σημασία. Με τη λειτουργία του INSTC η σχέση Ινδίας-Κεντρικής Ασίας έχει ενισχυθεί. Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας είναι μέρος της «διευρυμένης γειτονιάς» της Ινδίας και έχει μεγάλη γεωστρατηγική αξία για την Ινδία, ειδικά καθώς το Νέο Δελχί
προσπαθεί να εξισορροπήσει την τεράστια παρουσία της Κίνας στην περιοχή. Επιπλέον, οι εμπορικές σχέσεις Ινδίας-Ρωσίας απέκτησαν επίσης νέα ενέργεια με τη βοήθεια του INSTC. Αυτός είναι και ο λόγος της ουδετερότητας της Ινδίας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Ρωσία ήταν ο μακροχρόνιος σύμμαχος της Ινδίας, αλλά οι πρόσφατες προσεγγίσεις της Μόσχας προς το Πακιστάν έχουν ανησυχήσει τους Ινδούς.

Ο INSTC θεωρείται επίσης ως η απάντηση της Ινδίας στον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού», το γνωστό Belt and Road Initiative (BRI).

Η Κίνα δεν είναι μόνο ο πιο ισχυρός γείτονας της Ινδίας στην περιοχή, αλλά και ο κύριος ανταγωνιστής, καθώς ελέγχει μέσω των πολλαπλών δρόμων του μεταξιού σχεδόν όλα τα κανάλια μεταφοράς εμπορευμάτων γύρω από την Κίνα.

Η φιλοδοξία της Ινδίας να εξισορροπήσει την Κίνα υλοποιείται με τη λειτουργία του INSTC.

ΜΕΤΑ τις κυρώσεις που υφίσταται η Ρωσία από τη Δύση θα στραφεί σε εφοδιασμό μέσω του INSTC, πράγμα που θα ωφελήσει κυρίως την παραδοσιακή σύμμαχό της, την Ινδία. Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών ΒορράΝότου πρόκειται να αυξήσει τις εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία. Όμως, λόγω των κυρώσεων και του πολέμου στην Ουκρανία ο ινδικός «Δρόμος του Μεταξιού» θα σταματά μέχρι τη Ρωσία. Δεν θα μπορεί να προσεγγίσει μέσω της Ρωσίας την ευρωπαϊκή αγορά. Στην περίπτωση αυτή η εναλλακτική προσέγγιση της Ευρώπης είναι η θαλάσσια οδός. Θα μπορούσε και η Τουρκία διά ξηράς να είναι μια εναλλακτική, αλλά οι στενές της σχέσεις με το Πακιστάν (εχθρό της Ινδίας) δεν της δίνουν την επιλογή.

Η ΘΑΛΑΣΣΙΑ οδός ευνοεί την Ελλάδα ως πύλη προς την Ευρώπη, η οποία μπορεί μέσω των λιμανιών και λοιπών μεταφορικών υποδομών να προσφέρει υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας στα ινδικά εμπορεύματα που θα περνούν τη Διώρυγα του Σουέζ και έτσι να αναπτυχθεί μια σημαντική συνεργασία με την Ινδία. Ελπίζουμε η επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού να αξιοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.

*Ο  Γιώργος Ατσαλάκης είναι , αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριου Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης

Με πληροφορίες από : Ναυτεμπορική