EXPLAINER: ΣΕ ΤΙ ΧΡΕΑΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ;

Γράφει ο Γ. Θεοφανόπουλος *

Ο δήμαρχος Ανατολικής Μάνης στη Μεσηνία προσφώνησε δημόσια τον υιό του έκπτωτου μονάρχη, Παύλο Ντε Γκρες, Πρίγκηπα. Ένας βουλευτής της Νίκης εισέβαλε στην Εθνική Πινακοθήκη και αποκαθήλωσε 4 εκθέματα καθώς τα έκρινε βλάσφημα προς τη θρησκεία. Με επιστολή του, ένας υφυπουργός της Κυβέρνησης προτείνει από μόνος του (;) στο Προεδρείο της Προανακριτικής Επιτροπής να παραπεμφθεί κατευθείαν στο Δικαστικό Συμβούλιο χωρίς να ολοκληρώσει η Βουλή το έργο της στην Προανακριτική Επιτροπή και γίνεται δεκτό. Ποιος ο κοινός παρονομαστής;

Γενικά δε νοείται πουθενά δημοκρατία χωρίς νόμους. Και ειδικά στον νομικό πολιτισμό της Δύσης, κατέχει ιδιαίτερη θέση το Σύνταγμα κάθε χώρας. Είναι ένα σύνολο ρυθμιστικών ζητημάτων της Πολιτείας, που καθορίζει από το πολίτευμα του Κράτους και την επίσημη θρησκεία του, ως τις βασικές υποχρεώσεις και δικαιώματα τόσο των πολιτών, όσο και των υπηρετούντων των Θεσμών όπως τους πολιτικούς και τους δικαστές. Θεωρείται ως ο πιο θεμελιώδης νόμος σε μια χώρα. Όμως σε τι το χρειαζόμαστε πιο συγκεκριμένα;

Το Σύνταγμα ορίζει ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τους πολίτες και υπάρχουν υπέρ τους και υπέρ του Έθνους γενικότερα. Διαφυλάττει σπουδαίες έννοιες όπως η ανθρώπινη αξία, η ειρήνη και η δικαιόσύνη ενώ δεσμεύεται να σεβέται και το Διεθνές Δίκαιο και να αναπτύσσει διπλωματικές σχέσεις με άλλες χώρες. Αναγνωρίζει ως επίσημη θρησκεία την Ορθοδοξία ρυθμίζοντας παράλληλα τις σχέσεις της Εκκλησίας με την Πολιτεία και καθιστώντας την Ελλάδα ένα μη εξ’ ολοκλήρου κοσμικό κράτος. Θεμελιώνει βασικές αρχές του Κράτους Δικαίου και υιοθετεί αρχές του Κράτους Πρόνοιας. Ρυθμίζει το πλαίσιο θεσμικών ρόλων όπως του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και των μελών της Κυβέρνησης, των Βουλευτών και των Δικαστών. Απαριθμεί 120 άρθρα με ένα από τα γνωστότερα να είναι η περίφημη ακροτελεύτια διάταξη. Στην ακροτελεύτια διάταξη, ο Συντακτικός Νομοθέτης εμπιστεύεται τον πατριωτισμό των Ελλήνων και αφήνει στη διακριτική ευχέρειά τους το πότε κάποιος επιχειρεί να καταλύσει το Σύνταγμα με τη βία ώστε να δικαιούνται και να υποχρεούνται οι πολίτες να αντισταθούν με κάθε μέσο.

Η ακροτελεύτια διάταξη συχνά ερμηνεύεται από πολλούς ως δικαίωμα των πολιτών να ελέγχουν από μόνοι τους τη συνταγματικότητα των νόμων κλπ. Σε μια ελεύθερη ερμηνεία, αυτό θα ίσχυε. Ωστόσο, η διάταξη αυτή προνοεί μόνο για την περίπτωση που βγουν τα τανκς. Για αυτό και έχει αφήσει τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων στην αδέσμευτη κρίση των δικαστών, οι οποίοι απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας. Για τον ίδιο λόγο και οι πολιτικοί πριν αναλάβουν καθήκοντα ορκίζονται να ψηφίζουν κατά συνείδηση και με βάση το Σύνταγμα. Όλοι μας οφείλουμε να σεβόμαστε το Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και να είμαστε αφοσιωμένοι στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία. Είναι θεμελιώδης υποχρέωση όλων μας, των Ελλήνων.

Και μετά από αυτό το ταχύρρυθμο μάθημα Συνταγματικού Δικαίου, έρχομαι στο point μου. Τρεις ειδήσεις που μονοπωλούν το ενδιαφέρον τις τελευταίες ημέρες είναι αυτά που είπα και στην αρχή του άρθρου. Ο Πρίγκηπας Παύλος, η Πινακοθήκη και η Προανακριτική είναι τρία υπέροχα παραδείγματα του πώς δε χρειάζεται να παιδευόμαστε πολύ, αφού ο Συντακτικός Νομοθέτης έχει ήδη λύσει τα ζητήματα αυτά. Δεν αναγνωρίζονται τίτλοι ευγενείας αφού κατοχυρώνεται η Ισότητα των Ελλήνων (Άρθρο 4§7). Η Τέχνη είναι ελεύθερη (Άρθρο 16§1) και δεν προβλέπεται το ακαταδιώκτο των φανατικών χριστιανών ή άλλων θρησκευτικών εγκληματιών (Άρθρο 13§4). Μόνο η
Βουλή μπορεί να παραπέμψει με την Προανακριτική πολιτικά πρόσωπα στη Δικαιοσύνη (Άρθρο 86§2,4).

* Ο Γ. Θεοφανόπουλος είναι Ανεξάρτητος Ερευνητής Δημοσιογράφος διαπιστευμένος στην Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (επίσημο μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης) και με κύρια θεματολογία ζητήματα Θεσμών & Διαφάνειας.

∗Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη