Του Zev Chafets

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιαΐρ Λαπίντ αποφάσισε να δείξει στη Μόσχα ότι δεν θα γίνει παιχνιδάκι στα χέρια του Βλαντιμίρ Πούτιν. Είναι μια στρατηγική η οποία, παρ’ όλο το ισχυρό ηθικό της βάρος, θα μπορούσε να βλάψει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ, λύνοντας ταυτόχρονα και τα χέρια του πολιτικού αντιπάλου του Λαπίντ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.

O Λαπίντ βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης από τότε που η Ρωσία δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα διαλύσει το ρωσικό παράρτημα του Εβραϊκού Πρακτορείου, μιας οιονεί κυβερνητικής ισραηλινής οργάνωσης η οποία εκπροσωπεί τα ισραηλινά συμφέροντα στο εξωτερικό. “Πρόκειται για μια σοβαρή εξέλιξη που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τους διπλωματικούς δεσμούς μεταξύ Ιερουσαλήμ και Μόσχας”, προειδοποίησε ο Λάπιντ τη ρωσική κυβέρνηση.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν το Ισραήλ δεν διατηρούσε διπλωματική αντιπροσώπευση στη Ρωσία, το Εβραϊκό Πρακτορείο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επίσπευση της μαζικής μετανάστευσης εβραίων στο Ισραήλ. Σήμερα όμως το Ισραήλ διατηρεί πρεσβεία στη Μόσχα, οι διπλωμάτες της οποίας μπορούν να εκδίδουν βίζες, ενώ υπάρχουν καθημερινές πτήσεις μεταξύ Τελ Αβίβ και Μόσχας. Ο ρόλος του οργανισμού στη Ρωσία είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικός, λειτουργώντας κυρίως ως σημείο “προσγείωσης” για ανέργους πολιτικούς και γραφειοκράτες.

Μήνυμα

Ωστόσο, το κλείσιμό του στέλνει ένα μήνυμα στην κυβέρνηση του Ισραήλ και τον σημερινό ηγέτη του. Αυτή την εβδομάδα, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Μαρία Ζαχάροβα, εξήγησε αυτό το μήνυμα σε συνέντευξή της στη ρωσική τηλεόραση. “Δυστυχώς”, είπε, “τους τελευταίους μήνες ακούσαμε, σε επίπεδο δηλώσεων, μη εποικοδομητική και, κυρίως, μεροληπτική ρητορική από το Τελ Αβίβ”.

Αναφερόταν κυρίως σε μια συγκεκριμένη δήλωση. Στις αρχές Απριλίου, στον απόηχο ενός τηλεοπτικού ρεπορτάζ για τη σφαγή Ουκρανών αμάχων από ρωσικά στρατεύματα σε προάστιο του Κιέβου, ο Λαπίντ -τότε υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ- εξέφρασε μεγαλόφωνα μια ηχηρή καταγγελία της “ρωσικής βαρβαρότητας” και της διάπραξης εγκλημάτων πολέμου.

Αυτό το κατηγορητήριο ήταν ειλικρινές, από καρδιάς και δείγμα χαρακτήρα. Ήταν επίσης αφελές και – δυνητικά – πολιτικά καταστροφικό.

Το Ισραήλ διεξάγει έναν παρατεταμένο πόλεμο στους ουρανούς πάνω από τη Συρία, στόχος του οποίου είναι να εμποδίσει το Ιράν να εξοπλίσει την πληρεξούσιό του, Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Ο Πούτιν ελέγχει αυτούς τους ουρανούς. Η σιωπηρή συμμαχία με τον Ρώσο πρόεδρο αποτελεί σημαντικό μέρος του δόγματος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ. Ο πρώτος κανόνας σε τέτοιες συνεργασίες είναι ότι το να φτύνει κανείς στο πρόσωπο του εταίρου του είναι κακή πρακτική και μπορεί να έχει συνέπειες.

Κίνδυνος

Ο Λαπίντ προφανώς δεν πίστευε ότι αυτός ο κανόνας ίσχυε και για εκείνον, ειδικά δεδομένου ότι εκείνος απλώς είπε την αλήθεια του.  Σε αυτό, ωστόσο, έκανε λάθος. Από τότε που αποκάλεσε σχεδόν ανοικτά τον Πούτιν εγκληματία πολέμου, το Ισραήλ έχει γίνει στόχος λίγο-πολύ συνεχών πληγμάτων. Τον Μάιο, για πρώτη φορά, ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα έριξε βολές ενάντια σε ισραηλινό αεροσκάφος πάνω από τη Συρία. Το Ισραήλ διατήρησε μυστικό το γεγονός εκείνη την περίοδο και πλέον δηλώνει ότι αυτό συνέβη “άπαξ”. Όμως το timing ήταν ύποπτο.

Όχι πολύ αργότερα, το Ισραήλ επιτέθηκε στον διάδρομο προσγείωσης του αεροδρομίου της Δαμασκού ως μέρος της αντιιρανικής-αντιΧεζμπολάχ εκστρατείας του. Η Ρωσία καταδίκασε το πλήγμα και μίλησε ακόμη και περί πιθανότητας να οδηγήσει το Ισραήλ υπόλογο ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αυτή η πρωτοβουλία ακολουθήθηκε από το ταξίδι του Πούτιν στο Ιράν, το οποίο έλαβε μεγάλη δημοσιότητα. Εκεί συναντήθηκε με τον πρόεδρο Εμπραχίμ Ραϊσί, καθώς και με τον Τούρκο ομόλογό τους, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Θα ήταν άδικο να επιρριφθεί στον Λαπίντ όλη η ευθύνη για τη ρήξη με τη Ρωσία. Ο Πούτιν μπορεί να επιδιώκει να υποβαθμίσει τη σχέση με την Ιερουσαλήμ τώρα που εκείνος και το Ιράν έχουν αμοιβαία πετρελαϊκά συμφέροντα. Είναι επίσης πιθανό το κλείσιμο του Εβραϊκού Πρακτορείου να σχετίζεται με τη ρωσική υποψία ότι το Ισραήλ “κυνηγά” πολλούς από τους καλύτερους και λαμπρότερους πολίτες της Ρωσίας για να μεταναστεύσουν στο εβραϊκό κράτος.

Εκλογές

Ο Πούτιν μπορεί να σχεδιάζει να διατηρήσει την ψυχρότητα μέχρι την 1η Νοεμβρίου, όταν είναι προγραμματισμένο να διεξαχθούν οι νέες βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ. Ο Πούτιν είναι γνωστός για τη συνήθειά του να παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική ζωή άλλων κρατών. Ο Λαπίντ έχει ήδη πει στον κόσμο τη γνώμη του για τη Ρωσία του Πούτιν. Είναι άλλωστε υπερβολικά κοντά στην κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και στη δυτική συναίνεση για τα γούστα του Ρώσου προέδρου.

Αντίθετα, ο Νετανιάχου, πρώην πρωθυπουργός ο οποίος ελπίζει να ανακτήσει το παλιό του πόστο, είναι ένας αξιόπιστος μακροχρόνιος συνεργάτης. Αυτός και ο Πούτιν μοιράζονται μια αντίληψη για τον κόσμο η οποία δεν διακρίνεται από συναισθηματισμούς. Ο Νετανιάχου δεν θα άφηνε ποτέ τους ηθικούς ενδοιασμούς του για την Ουκρανία, εάν έχει τέτοιους, να μπουν εμπόδιο σε ό,τι εκείνος θεωρεί εθνικά συμφέροντα του Ισραήλ.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν αυτή τη στιγμή τον Νετανιάχου μπροστά, ίσως όμως όχι αρκετά ώστε να μπορεί να δημιουργήσει έναν σταθερό κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Πούτιν θα ήθελε να τον δει ξανά στην κορυφή. Το να στραπατσάρει πολιτικά τον Λαπίντ τις πρώτες του εβδομάδες στην εξουσία είναι μια συνεισφορά του Πούτιν στην προεκλογική εκστρατεία και ο “Μπίμπι” Νετανιάχου ξέρει πώς να αξιοποιεί τα δώρα.

Το βράδυ της Τρίτης, ο Νετανιάχου δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι “η μετρημένη, ισορροπημένη και υπεύθυνη σχέση” που είχε σφυρηλατήσει και διατήρησε για χρόνια με τον Πούτιν βρίσκεται τώρα σε μια κρίση η οποία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του Ισραήλ.

Όσο καιροσκόπος κι αν είναι, ο Νετανιάχου δεν έχει άδικο. Οι καταγγελίες του Λαπίντ κατά της Ρωσίας αντικατοπτρίζουν “έναν συνδυασμό ερασιτεχνισμού, ανευθυνότητας και αλαζονείας”, είπε ο Μπίμπι. Μεταφράστε το στα εβραϊκά και θα έχετε τα βασικά συνθήματα του δεξιού κόμματος Likud για τις επερχόμενες εκλογές.