Του Χρήστου Στρυφτού∗

Είναι φανερό το γεγονός ότι στις μέρες μας η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με συνεχόμενες απειλές και επιθετικές συμπεριφορές εθνικισμού της Τουρκίας. Ας κάνουμε όμως μια σύντομη ιστορική αναδρομή ώστε να αντιληφθούμε την απαρχή όλης αυτής της συμπεριφοράς της Τουρκίας. Σε ποιο διάστημα του 20^ου αιώνα άρχισαν οι Τούρκοι αυτή τη πολιτική εθνικισμού εναντίον της Ελλάδας; Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι όπου ξεκίνησε όλη αυτή κατάσταση μετά το 1821;

Αρχικά με τον όρο εθνικισμό ορίζουμε «…εκείνο το συναίσθημα των μελών μιας ομάδας ότι ανήκουν σε μια παράδοση που απορρέει από αυτές τις περιστάσεις και διαφέρει από της παραδόσεις άλλων ομάδων. Έτσι με αυτό το συναίσθημα το οποίο μετατρέπεται σε εξουσία εφαρμόζεται πολιτικά ο εθνικισμός με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα εθνικό κράτος».[1] Ο τουρκικός εθνικισμός εμφανίζεται ως απόρροια πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων και της σταδιακής εδαφικής συρρίκνωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στις αρχές του 20^ου αιώνα  Οθωμανική Αυτοκρατορία βρίσκεται σε μια δεινή θέση όπου έχει κατακερματιστεί εδαφικά(εθνικές επαναστάσεις στα Βαλκάνια) και πολιτικά(σκληρός Οθωμανικός δεσποτισμός). Οι Σουλτάνοι έχουν αρχίσει και χάνουν την δύναμή τους, το οικονομικό και πολιτικό σύστημα των Οθωμανών πλέον έπρεπε να φιλελευθεροποιηθεί. Το κίνημα των Νεότουρκων λειτουργεί δραστικά στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας και ξεσπά σε επανάσταση το 1908, με σκοπό να εκσυγχρονιστεί το καθεστώς της. Οι εθνικιστές Νεότουρκοι οι οποίοι ήταν προσηλωμένοι στην αναπροσαρμογή της κεντρικής εξουσίας και στην τουρκική κυριαρχία, εγκαθιδρύουν ένα νέο καθεστώς που φέρουν στο στόχαστρο χριστιανικούς πληθυσμούς.[2] Ο ΚεμάλΑτατούρκ ένας από τους κύριους εκπροσώπους των Νεότουρκων σε συνδυασμό με ένα σύγχρονο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα εκδυτικισμού της Τουρκίας, προωθεί ταυτόχρονα και μια επιθετική πολιτική εθνικισμού υποτάσσοντας έτσι το έθνος στον ίδιο τον εθνικισμό (κεμαλισμό).[3] Οι συστηματικές σφαγές των Ασσυρίων, των Αρμενίων και των Ελλήνων(Πόντιοι) ήταν από τις πιο αγριότατες και σκληρές ενέργειες του τουρκικού εθνικισμού.[4]

Το κύριο έναυσμα της συνεχόμενης απειλής τουρκικού εθνικισμού εναντίον της Ελλάδας από τον 20^ο αιώνα έως σήμερα θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως είναι συσπειρωμένο από την επανάσταση του 1821, την δημιουργία του εθνικού ελληνικού κράτους και την σταδιακή του εξάπλωση μέχρι και τον   Μικρασιατικόπόλεμο.Έναν πόλεμο ελληνικού εθνικισμού που οραματίστηκε ο Ε.Βενιζέλος για την εκπλήρωση του εθνικού αφηγήματος της Μεγάλης Ιδέας. Ο πόλεμος στην Μ. Ασία, το επεκτατικό ατόπημα στη συνέχεια του βασιλέα Κωνσταντίνου Α΄ και η ήττα-καταστροφή που ακολούθησε, ήταν οι λόγοι όπου οι Τούρκοι θα έβρισκαν συχνά την ευκαιρία τους να συνεχίσουν την εθνικιστική τους τακτική κυρίως εις βάρος της Ελλάδας. Η Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 ήταν μια απλή ανακωχή για το διάστημα του Μεσοπολέμου και του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Η συνθήκη αυτή θα καταπατηθεί άλλοτε με οργανωμένα πογκρόμ εναντίων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955 (Σεπτεμβριανά) και άλλοτε με στρατιωτικές επιχειρήσεις το 1974 (ΑΤΤΙΛΑΣΙ – ΑΤΤΙΛΑΣΙΙ) εναντίον του αδελφού έθνους της Κύπρου με αποτέλεσμα την τραγωδία της Νήσου.[5] Από την Κυπριακή τραγωδία έως και τη δεκαετία του 80 οι Τούρκοι παραμένουν «ήσυχοι» και το 1995 εκδηλώνουν και πάλι τον εθνικισμό τους με την παράνομη επέμβασή τους στις βραχονησίδες των Ιμίων.

Από τα τέλη λοιπόν του 20^ου αιώνα έως σήμερα οι Τούρκοι οδηγούμενοι από έναν νέο-οθωμανιστή ηγέτη με εθνικιστικές βλέψεις συνεχίζουν τις προκλήσεις και απειλές με παραβιάσεις των εγχώριων υδάτων της Ελλάδας, με φραστικές επιθέσεις με σκοπό την παραχάραξη και αλλοίωση της ιστορίας ακόμη και με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς σε τζαμί!!!

Υποσημειώσεις

[1] E.M.Burns, «Ευρωπαϊκή ιστορία – Ο δυτικός πολιτισμός – Νεότεροι χρόνοι», εκδ: ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ, Αθήνα, Δ΄έκδοση, σελ 599,784-786,836-839

[2] BernardLewis, «Η ανάδυση της σύγχρονης Τουρκίας», εκδ:ΠΑΠΑΖΗΣΗ,Αθήνα,2001,σελ 400-573

[3] Σια Αναγνωστοπούλου, «Τουρκικός Εκσυγχρονισμός», εκδ:ΒΙΒΛΙΟΡΑΜΑ,Αθήνα,2004,σελ39-241

[4] Roger W.Smith, “Introduction: The Ottoman Genocides of Armenians, Assyrians, and Greeks” .

[5] RichardClogg, «Σύντομη ιστορία της νεώτερης Ελλάδας»,εκδ:ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ-Α.ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ,Αθήνα, 2012, σελ71-330

∗ Ο Χρήστος Στρυφτός είναι Ιστορικός

Share on Facebook

Tweet