Οι συννομοθέτες της ΕΕ βρήκαν μια μέση λύση όσον αφορά την Πράξη για τη Διακυβέρνηση των Δεδομένων (DGA) και ενέκριναν νέους κανόνες για την κοινή χρήση δεδομένων, σηματοδοτώντας έτσι το πρώτο βήμα της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα δεδομένα.

Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία την Τρίτη (30 Νοεμβρίου) σχετικά με τον νέο νόμο για τα δεδομένα, ο οποίος θα παρέχει ένα πλαίσιο για την κοινή χρήση βιομηχανικών δεδομένων σε όλη την Ένωση. Η DGA ορίζει τους κανόνες για την εμπορία δεδομένων, περιλαμβάνει τους μικρότερους φορείς στην οικονομία των δεδομένων και παρέχει έναν μηχανισμό για την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων του δημόσιου τομέα.

«Στόχος μας με τη DGA ήταν να θέσουμε τα θεμέλια για μια οικονομία δεδομένων στην οποία οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη. Μόνο αν η εμπιστοσύνη και η δικαιοσύνη είναι εγγυημένες, η κοινή χρήση δεδομένων μπορεί να ανθίσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να τονώσει νέα επιχειρηματικά μοντέλα και την κοινωνική καινοτομία», δήλωσεη Αντζέλικα Νίμπλερ, επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η DGA είναι η πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα δεδομένα. Δημιουργεί μια νέα δομή διακυβέρνησης που θα εφαρμόζεται στους κοινούς χώρους δεδομένων και που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εισάγει στους τομείς της υγείας, της ενέργειας και της γεωργίας.

Ενώ η DGA καθορίζει την αρχιτεκτονική κοινής χρήσης δεδομένων, η επικείμενη πρόταση για μια Πράξη Δεδομένων αναμένεται να εισαγάγει διατάξεις σχετικά με τον τρόπο πρόσβασης, κοινής χρήσης και νομισματοποίησης των μη προσωπικών δεδομένων. Μετά την αποτυχία ανεξάρτητης αναθεώρησης, η πρόταση νόμου για τα δεδομένα αναμένεται τώρα τον Φεβρουάριο του 2022.

Αγορές δεδομένων

Η DGA εισάγει κανόνες για τις αγορές δεδομένων με τη μορφή μη κερδοσκοπικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης, όπου οι εταιρείες μπορούν να μοιράζονται τα δεδομένα τους εθελοντικά. Εισήχθησαν υποχρεώσεις ουδετερότητας για να καταστούν οι εν λόγω αγορές ένα αξιόπιστο περιβάλλον. Πολλές επιχειρήσεις προτιμούν επί του παρόντος να μην μοιράζονται τα δεδομένα τους από φόβο κατάχρησης ή παραβίασης των υποχρεώσεων απορρήτου.

«Πάνω από το 80% των δεδομένων παραμένει αχρησιμοποίητο στην Ένωση», τόνισε η νομοθέτης της ΕΕ Μιαπέτρα Κουμπούλα-Νάτρι.

Οι διαμεσολαβητές δεδομένων που συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της DGA μπορούν να ζητήσουν να καταχωρηθούν σε δημόσιο μητρώο- να λάβουν δηλαδή μια πιστοποίηση που αποσκοπεί στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και στην ευκολότερη συμμόρφωση των μικρότερων εταιρειών.

Μια παρόμοια προσέγγιση υιοθετήθηκε για τις αλτρουιστικές οντότητες δεδομένων, τα άτομα ή τους οργανισμούς που διαθέτουν δεδομένα για το κοινό καλό, την ιατρική έρευνα ή την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

«Ανησυχούμε για το πώς ένας αδύναμος ορισμός του αλτρουισμού σε αυτή τη συμφωνία θα μπορούσε να επιτρέψει στις εταιρείες να κάνουν υπερβολική χρήση ασαφών, αλτρουιστικών αιτιολογιών με στόχο να ασκήσουν πιέσεις στους καταναλωτές για να μοιραστούν τα δεδομένα τους», δήλωσε η Τζελένα Μαλινίνα, υπεύθυνη πολιτικής για την ψηφιακή τεχνολογία και την υγεία στην Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC).

Επιπλέον, η DGA απαγορεύει τη σύνδεση των υπηρεσιών διαμεσολάβησης με άλλες υπηρεσίες, όπως η αποθήκευση στο Cloud ή η επιχειρηματική ανάλυση, υπηρεσίες που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της DGA. Αυτό το μέτρο κατά της δέσμευσης αποσκοπεί στο να αποτρέψει τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες από το να δημιουργήσουν εμπορικό εγκλωβισμό που θα μπορούσε να θέσει σε μειονεκτική θέση τους μικρότερους ανταγωνιστές.

«Δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια προβλήματα μονοπώλησης που έχουμε δει σε άλλους τομείς της ψηφιακής οικονομίας», πρόσθεσε η ευρωβουλευτής Κουμπούλα-Νάτρι.

,

Συμβούλιο Καινοτομίας Δεδομένων

Ο νέος νόμος θα δημιουργήσει το Συμβούλιο Καινοτομίας Δεδομένων, ένα συμβουλευτικό όργανο που θα παρέχει συμβουλές εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών προς τους ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων. Τα τεχνικά ζητήματα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη κοινών προτύπων και απαιτήσεων διαλειτουργικότητας τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

«Οι κανόνες για τη διαλειτουργικότητα και τη φορητότητα των δεδομένων στην ευρωπαϊκή οικονομία δεδομένων θα πρέπει να διαμορφωθούν από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς στην ΕΕ και δεν θα πρέπει να προηγηθούν ή να προαποφασιστούν από αποκλειστικές ομάδες μεμονωμένων κρατών μελών ή εταιρειών», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Νταμιάν Μπούσελαγερ.

Το Συμβούλιο θα αποτελείται από μέλη του ακαδημαϊκού χώρου, της έρευνας, της βιομηχανίας και της κοινωνίας των πολιτών και θα συμβουλεύει επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για την ανταλλαγή και την αποθήκευση δεδομένων.

Δεδομένα του δημόσιου τομέα

Ένα αμφιλεγόμενο σημείο των διαπραγματεύσεων ήταν η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης ευαίσθητων δεδομένων από τον δημόσιο τομέα. Ο νέος νόμος της ΕΕ προορίζεται να παρέχει ασφάλεια δικαίου όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις για την ανταλλαγή δεδομένων με τις δημόσιες αρχές.

Η ανταλλαγή δεδομένων του δημόσιου τομέα θα είναι επίσης δυνατή με οργανισμούς που εδρεύουν σε τρίτες χώρες, αλλά με εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρχουν παράνομες εισερχόμενες μεταφορές ή κυβερνητική πρόσβαση σε βιομηχανικά δεδομένα.

Τα κράτη μέλη θα ορίσουν έναν ή περισσότερους δημόσιους φορείς για να υποστηρίξουν τον δημόσιο τομέα στην ανταλλαγή δεδομένων σε ανώνυμη μορφή που προστατεύει την ιδιωτική ζωή και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ακολουθώντας μια διαδικασία που ήδη εφαρμόζεται για τις διαβιβάσεις δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιφορτιστεί με την έκδοση αποφάσεων επάρκειας για συγκεκριμένες χώρες εκτός ΕΕ. Ομοίως, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ αναμένεται επίσης να εγκρίνει υποδείγματα συμβατικών ρητρών, τυποποιημένες εκδόσεις ιδιωτικών συμβάσεων που διευκολύνουν τη συμμόρφωση.

Επιπλέον, κατόπιν αιτήματος των ευρωβουλευτών, η δημόσια διοίκηση δεν θα έχει αποκλειστικές συμφωνίες με ιδιωτικές εταιρείες για περισσότερο από ένα έτος, ως μέτρο για τη διασφάλιση της δίκαιης πρόσβασης στα δεδομένα

Η DGA πρέπει ακόμη να λάβει επίσημη έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμφωνία θα επικυρωθεί.

«Η επανάσταση των δεδομένων δεν περιμένει την Ευρώπη και σίγουρα δεν θα υλοποιηθεί μέσω ευσεβών πόθων», πρόσθεσε ο ευρωβουλευτής Νίμπλερ, «η DGA μπορεί να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για αυτή την εξέλιξη».