ΑΠΟΨΕΙΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ: ΜΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ

Του Δρ. Παναγιώτη Ν. Σφαέλου∗

Σήμερα, επισήμως η Ελλάδα βγαίνει από τα Μνημόνια και την οικονομική κρίση μετά από 8 χρόνια. Θεωρητικώς, αυτή είναι μια ευχάριστη εξέλιξη για την χώρα μας. Στην πράξη όμως η Ελλάδα είναι ακόμα μια πτωχευμένη χώρα με οικονομικό έλεγχο από τους δανειστές αφού τους χρωστάμε περίπου 400 δις. Ο συντελεστής χρέους σήμερα είναι 180% του ΑΕΠ ενώ ήταν 120% του ΑΕΠ το 2010. Μειώθηκε το ΑΕΠ (η παραγωγή δηλαδή) και συνεπώς το χρέος έχει καταστεί μη βιώσιμο. 

Η Ελλάδα είναι χώρα σε κρίση και όχι μονο οικονομική. Είναι και κρίση πολιτική, κοινωνική και θεσμική. Υπάρχει πρόβλημα στην δομή του κράτους το οποίο οδηγεί συνεχώς σε κρίση. Πάντα θα προκαλεί ελλείματα ακόμα και αν διαγραφεί όλο το χρέος αύριο το πρωί. Η Ελλάδα μπήκε στο μνημόνιο διότι είχε ένα σπάταλο υδροκέφαλο κράτος με πελατειακές σχέσεις και διαφθορά στην δημόσια διοίκηση. Ένα κράτος που ξόδευε περισσότερα από όσα εισέπραττε και δανειζόταν συνεχώς. Η χώρα ζούσε με δανεικά για πολλά χρόνια και το αφήγημα περί ισχυρης ελλαδας ηταν ένα παραμύθι. Οι πολίτες ονόμασαν ευημερία ένα παρασιτικό οικονομικό μοντέλο που δεν παρήγαγε τιποτα. Υπερκατανάλωση με δανεικά χωρίς παραγωγή δηλαδή με ένα μικρο ΑΕΠ.  Όταν μπήκαμε στο ευρω χωρίς να έχουν γινει οι απαραίτητες μεταρυθμίσεις ήταν λογικό να μην αντέξουμε. Το ευρώ απαιτούσε διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία που δεν έγιναν ποτέ. Ήταν δηλαδή ένα οικοδόμημα με γυάλινα πόδια.

Όταν η παγκόσμια οικονομική κρίση έκανε την εμφάνιση της, η Ελλάδα φάνηκε να μην πτοείται δίνοντας ευχερώς ανακεφαλαιοποιήσεις στις τράπεζες. Όμως, η κατάσταση ήταν διαφορετική. Το χρέος είχε αυξηθεί και η οικονομία ήταν στο χείλος της καταστροφής. Το ταμείο ήταν μείον ενώ τα επίτοκα δανεισμού (spreads) που φούντωναν έκαναν τον δανεισμό από τις αγορές δύσκολο. Έτσι φτάσαμε στην υπαγωγή μας στο ΔΝΤ το 2010 αφού δεν είχαμε άλλη πρόσβαση στις αγορές.

Όλα τα μνημόνια προέβλεπαν μεταρρυθμίσεις της οικονομίας και την αγορά εργασίας. Η οικονομία της Ελλάδας είναι ένα μίγμα σοβιετικής οικονομίας με στοιχειά ελεύθερης αγοράς. Με κλειστές αγορές και μονοπώλια. Με κλειστά επαγγέλματα (ταξιτζήδες κεραμοποιοί και συμβολαιογράφοι). Με ανύπαρκτο ανταγωνισμό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας τραπεζικό σύστημα εξαρτώμενο από το κράτος. Το κράτος πρέπει να συρρικνωθεί (εκτός του τομέα υγείας και παιδείας). Να καταργηθούν οι αργομισθίες και οι υπηρεσίες  χωρίς ρολό και να έχουμε μια εξοικονόμηση πόρων. Αντίθετα, το δημόσιο διογκώθηκε με ρουσφέτια και κομματικούς διορισμούς.

Όλες οι μηνμονιακες κυβερνήσεις κατέφευγαν στην εύκολη λύση της υπερφορολόγησης αντί για ανάπτυξη με νέες επενδύσεις. Δεν εφάρμοσαν καμία από τις αναπτυξιακές πρόνοιες των μνημονίων. Η 100% προκαταβολή φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες καταστρέφει την μεσαία τάξη. Το αποτέλεσμα να σκοτώσουν την οικονομία και να βάλουν λουκέτο όλες οι επιχειρήσεις και τα μαγαζιά. Με τα capital controls ολοκληρώθηκε το έγκλημα.

Πράγματι λοιπόν το 2014 είχαμε πετύχει κάποιους στόχους και με το πλεόνασμα που είχαμε θα βγαίναμε στις αγορές με μια περίοδο προσαρμογής και με την ποσοτική χαλάρωση του Μάριο Ντράγκι. Αντίθετα με τον ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε ένα εξάμηνο με αποτέλεσμα την υπαγωγή μας σε αχρείαστο τρίτο μνημόνιο υπό την δαμόκλειο σπάθη της χρεωκοπίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση πολέμησε λυσσαλέα το μνημόνιο που θα καταργούσε με ένα νόμο, ενώ όταν κυβέρνησε έφερε τρίτο αχρείαστο μνημόνιο. Η αναξιοπιστία της Ελλάδας εκτοξεύτηκε. Πληρώσαμε σκληρά το τίμημα της πολίτικης αυτής. Η διαγραφή χρέους που επαγγέλονταν δεν ήρθε ποτέ όπως και τα πακέτα Ντράγκι. Η οικονομία βυθίστηκε από τις κρατιστικές  πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ . Τελικά όμως αντί για διαγραφή ή μείωση του χρέους, πήραμε μια 10ετή επιμήκυνση με ταυτόχρονη μείωση επιτοκίων. Η ελάφρυνση χρέους – που στην ουσία δεν ήρθε ποτέ – συνοδεύτηκε από υποχώρηση στα εθνικά θέματα (Μακεδονία, Θράκη. Ελληνοτουρκικά) και στο μεταναστευτικό. Κάνουμε υποχωρήσεις χωρίς ανταλλάγματα αφού πάντα διαπραγματευόμαστε από αδύναμη θέση.

Σήμερα βγαίνουμε τυπικά από τα μνημόνια, ενώ έχουμε δεσμευθεί σε μνημόνιο διαρκείας μέχρι το 2060 και όλη την  δημόσια περιουσία υποθηκευμένη στη υπερταμείο για 100 χρόνια.  Θα έχουμε αυστηρή επιτήρηση και κάθε υποτροπή της οικονομίας θα σημαίνει αυτόματη κατάσχεση δημόσιας περιουσίας. Η Ελλάδα θα δανείζεται πλέον με επιτόκιο 5% ενώ με το μνημόνιο δανειζόμασταν με 1 %. Χωρίς αναπτυξιακή προοπτική, η οικονομία θα χειροτερεύσει και το ΑΕΠ θα συρρικνώνεται διαρκώς.

Συνολικά, η Ελλάδα είναι μια χώρα σε πολιτική κρίση από την οποία δεν πρόκειται να βγει αν  δεν αλλάξουμε νοοτροπία. Η έξοδος από τα μνημόνια είναι μια επίπλαστη εικόνα που κρύβει κάτω από το χαλί τις χρόνιες παθογένειες της χώρας. Στην 8χρονη «διαδρομή» από το Καστελόριζο στην Ιθάκη, δεν μάθαμε τίποτα. Μείναμε μια χώρα στο περιθώριο της ευρωζώνης. Για να υπάρξει ανάκαμψη χρειάζεται άλλες πολιτικές που τονώνουν την ιδιωτική πρωτοβουλία και την τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας. Αν δεν αυξηθεί το ΑΕΠ με αύξηση της παραγωγής, δεν υπάρχει δυνατότητα οικονομικής ευρωστίας και ευημερίας.

Ο Δρ. Παναγιώτης Ν. Σφαέλος είναι Δικηγόρος LLΜ, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Είναι Ακαδημαϊκός και Διδάκτωρ Ευρωπαϊκού Δικαίου του Πανεπιστημίου Kent.

 

 

 

 

 

 

Related Post

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *