Γράφει ο Χρήστος Στρυφτός*

Το 1862 μετά από κοινωνικοπολιτικές μεταβολές και φιλελεύθερες εξεγέρσεις δίνεται τέλος στην αυταρχική τριαντάχρονη βασιλεία του Βαυαρού μονάρχη Όθων Α΄της Ελλάδος. Ο τακτικός στρατός, η δημιουργία εκπαιδευτικού συστήματος, οι οργανωμένοι θεσμικοί διοικητικοί μηχανισμοί στη δικαιοσύνη και στην επικράτεια, αποτέλεσαν γερό νοικοκύρεμα για το νεοσύστατο ελληνικό βασίλειο.

Το 1864 το Στέμμα της Ελλάδος φοριέται από τον απεσταλμένο της Μ.Βρετανίας Δανό πρίγκιπα του οίκου των Γκλίξμπουργκ Γεώργιο Α΄. Η μακρά βασιλεία του Γεωργίου Α΄ των Ελλήνων έχει συνδεθεί με την εδραίωση της βασιλευομένης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και με μεταρρυθμίσεις που ο τότε πρωθυπουργός Χ. Τρικούπης τον έπεισε να αλλάξει στάση και να συμβιβαστεί με τα νέα αιτήματα του αστικού φιλελεύθερου εκσυγχρονισμού της χώρας. Επί Γεωργίου Α΄ έλαβε χώρα και η επιταχυνόμενη εδαφική επέκταση του ελληνικού βασιλείου στα πλαίσια των ιδεολογικών μεγαλοïδεατικών και ρομαντικών προτύπων της εποχής ώστε να ενσωματώνονται στην ελληνική επικράτεια τα Επτάνησα το 1864, η Θεσσαλία το 1878, ενώ Ήπειρος, Μακεδονία, Νησιά Αν. Αιγαίου και Κρήτη το 1913. Αντιλαμβανόμαστε φυσικά ότι για τις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης, ένας ευρωπαίος βασιλιάς σαν τον Γεώργιο Α΄ που ήξερε να προσαρμόζεται στα δυτικά συμφέροντα, ήταν ότι έπρεπε για την αποδυνάμωση της οθωμανικής δεσποτείας των σουλτάνων στη Βαλκανική.

Ξαφνικά μόλις το 1913 ο Γεώργιος Α΄ δολοφονείται. Την σκυτάλη του Στέμματος λαμβάνει ο γιός του Κωνσταντίνος Α΄, ο οποίος είχε αποκτήσει καλή φήμη από τις νικηφόρες εκστρατείες των Βαλκανικών Πολέμων ως αρχιστράτηγος. Δύο χρόνια μετά το 1915 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θα έρθει σε μεγάλη ρήξη με τον πρωθυπουργό Ελ.Βενιζέλο διότι θα αγνοήσει τις οδηγίες της Αντάντ σχετικά με την εμπλοκή της Ελλάδος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην διάρκεια του Εθνικού Διχασμού το Στέμμα θα παραγκωνιστεί αφού ο Κωνσταντίνος θα παραιτηθεί υπό τις πιέσεις της Αντάντ και ως «αναπληρωματικός» βασιλεύς θα αναλάβει ο δευτερότοκος γιός του Αλέξανδρος Α΄ ο οποίος θα επιτελέσει μια βραχύβια βασιλεία μέχρι να προσβληθεί θανάσιμα από το δάγκωμα ενός πιθήκου το 1920. Ο Κωνσταντίνος μετά από δημοψήφισμα φορά πάλι το Στέμμα πιο φιλόδοξος από ποτέ πιστός στο όραμα της «Κόκκινης Μηλιάς» σπάει τους κανόνες των «Σεβρών» και φθάνει με τον ελληνικό στρατό λίγο έξω από την Άγκυρα. Έτσι μαζί με την ολέθρια Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 που θα χρεωθεί, έρχεται η Δίκη των Έξι υποστηρικτών του αλλά και η δεύτερη εξορία του όπου εκεί έναν χρόνο μετά θα αφήσει την τελευταία του πνοή.

Τον Σεπτέμβρη του 1922 το Στέμμα θα φορέσει ο Γεώργιος Β΄ πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου Α΄. Γρήγορα μόλις το 1923 οι αντιβασιλικοί θα τον εκτοπίσουν σε εξορία και περίπου 10 χρόνια μέχρι το 1935 το Στέμμα θα μείνει στο ράφι. Η Παλινόρθωσις του 1935 φέρνει πίσω στο Στέμμα τον Γεώργιο Β΄. Από το 1936 έως το 1941 δεξί χέρι του Γεωργίου Β΄ είναι ο βασιλοχουντικός Ι. Μεταξάς. Γεώργιος Β΄, Ι. Μεταξάς και στρατάρχης Αλ. Παπάγος καρπώνονται την επιτυχία του έπους του 1940 και όχι αδίκως. Ο αγγλόφιλος Γεώργιος Β΄ κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής καταφεύγει στο Λονδίνο. Επιστρέφει μετά την απελευθέρωση το 1946 με δημοψήφισμα και πεθαίνει το 1947. Κατά τον Εμφύλιο πόλεμο η παρουσία ενός μονάρχη εξυπηρετούσε το διεθνές ψυχροπολεμικό κλίμα στην μεταπολεμική Ελλάδα του ελληνοχριστιανισμού, της υπερσυντηρητικής δεξιάς και κυρίως της δυτικής αντικομουνιστικής προπαγάνδας.

Στην περίσταση αυτή το χαμηλών τόνων προφίλ του νέου βασιλιά των Ελλήνων Παύλου Α΄ τέταρτου γιού του Κωνσταντίνου Α΄, θα επισκιάσει η δυναμική σύζυγός του βασίλισσα Φρειδερίκη. Τα χρόνια της βασιλείας του Παύλου Α΄ η Φρειδερίκη θα συμβάλει στην οργανωμένη δίωξη των κομμουνιστών ενώ ο πρωθυπουργός Κ.Καραμανλής συνεργάζεται άψογα με το παλάτι συνεχίζοντας με επιτυχία το πολύπλευρο πρόγραμμα της ένταξης της Ελλάδας στην Δύση. Ο Παύλος Α΄ πεθαίνει το 1964 και τον διαδέχεται ο γιος του Κωνσταντίνος Β΄. Ο νεαρός βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄ έρχεται σε σφοδρή αντιπαράθεση με τον τότε λαοπρόβλητο πρωθυπουργό Γ.Παπανδρέου τον οποίο οδηγεί σε παραίτηση λόγω ασυμφωνίας στην ηγεσία του ΥΠΕΘΑ. Η πολιτική αστάθεια κατά την βασιλεία του Κωνσταντίνου Β΄ κλιμακώνεται ώστε ο ίδιος τον Απρίλη του 1967 ορκίζει τη νέα πραξικοπηματική κυβέρνηση των Συνταγματαρχών και τον Δεκέμβριο του ιδίου χρόνου μετά από το αποτυχημένο βασιλικό κίνημα ανατροπής της χούντας αποχωρεί από την Ελλάδα. Μετά την πτώση της χούντας το 1974 ο πάλαι ποτέ βασιλικότερος του βασιλέως εθνάρχης Καραμανλής απορρίπτει το προϋπάρχον πολίτευμα της χώρας και διεξάγει δημοψήφισμα στο οποίο με συντριπτικό ποσοστό ο Κωνσταντίνος Β΄των Ελλήνων κηρύχθηκε έκπτωτος.

Έκτοτε σήμερα πενήντα χρόνια μετά στην Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία το Στέμμα στην Ελλάδα φαντάζει μια παλιά και ξεχασμένη υπόθεση, τόσο όμως καλοδιατηρημένη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του ελληνικού κράτους.

ΠΗΓΕΣ :

• Πλουμίδης Σπυρίδων, «Η της πολιτείας δόξα»,Στέμμα και πολιτική στην Ελλάδα (1830-1974), εκδ:ΜΙΝΩΑΣ, Αθήνα, 2025

• Κλάψης Αντώνης, «Ο βασιλιάς Όθων και η Ελλάδα: Αφοσιωμένος σε μια ιδέα», εκδ:ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα,2021

*Ο Χρήστος Στρυφτός είναι Ιστορικός

Share on Facebook

Tweet