Γράφει η Μίνα Μπουλέκου∗

Δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, η αλήθεια παραμένει θολή και αίολη. Οι υπεύθυνοι στο απυρόβλητο και οι οικογένειες των θυμάτων συνεχίζουν να αγωνίζονται για την απονομή της δικαιοσύνης με πόνο ψυχής. Από την πρώτη στιγμή, φάνηκε πως η τραγωδία αυτή δεν ήταν απλώς αποτέλεσμα ενός “ανθρώπινου λάθους”, όπως επιχείρησαν να την παρουσιάσουν. Ήταν η φυσική συνέπεια μιας διαχρονικής εγκληματικής αδιαφορίας, κρατικών παραλείψεων και σκοτεινών συμφερόντων που επιχείρησαν να θάψουν την αλήθεια – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η υπόθεση, αντί να φωτιστεί και να οδηγήσει σε βαθιά αυτοκριτική και ριζικές αλλαγές, κατέληξε να γίνει πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, ένας μηχανισμός εξιλέωσης για τους υπεύθυνους και εργαλείο προπαγάνδας για τους πολιτικούς.

Οι προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν

Η τραγωδία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Πολύ πριν το μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, υπήρχαν σαφείς προειδοποιήσεις για τα προβλήματα ασφαλείας στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο:

• Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης Σιδηροδρόμων (ERTMS) δεν είχε τεθεί πλήρως σε λειτουργία.
• Η τηλεδιοίκηση και η σηματοδότηση ήταν ελλιπείς ή ανύπαρκτες.
• Εργαζόμενοι και συνδικαλιστές είχαν καταγγείλει τις τραγικές ελλείψεις στον ΟΣΕ, αλλά οι προειδοποιήσεις τους έπεσαν στο κενό.
• Το 2022, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) είχε εντοπίσει σοβαρά ζητήματα ασφαλείας, χωρίς όμως να υπάρξουν συνέπειες.

Η κρατική ολιγωρία και η συγκάλυψη

Μετά το δυστύχημα, αντί η Πολιτεία να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, ακολούθησε μια αλληλουχία κινήσεων συγκάλυψης και επικοινωνιακής διαχείρισης:

• Αρχικά επιχειρήθηκε να παρουσιαστεί η τραγωδία ως ανθρώπινο λάθος του σταθμάρχη, αποσιωπώντας τις διαχρονικές ευθύνες κυβερνήσεων και διοικήσεων.
• Το ανακριτικό έργο προχωρούσε με ρυθμούς χελώνας, ενώ οι οικογένειες των θυμάτων καλούνταν να παλέψουν μόνες τους για την αλήθεια.
• Καίρια στοιχεία είτε εξαφανίστηκαν είτε παραποιήθηκαν, με τις έρευνες να καθυστερούν αδικαιολόγητα.

Μια τραγωδία με πολλά αναπάντητα ερωτήματα

Το παράνομο φορτίο – Τι κουβαλούσε το τρένο εκείνη τη νύχτα;

Αρχικά το αφήγημα ήταν ότι δύο επιβατικές αμαξοστοιχίες συγκρούστηκαν, όμως αποκαλύφθηκε πως η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε ένα φορτίο για το οποίο κανείς δεν μιλούσε. Υπήρχαν φήμες ότι περιλάμβανε εύφλεκτα υλικά ή ακόμα και επικίνδυνα χημικά.

• Γιατί δεν υπήρξε ποτέ επίσημη ενημέρωση για το τι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία;
• Γιατί η φωτιά ξέσπασε τόσο γρήγορα και με τέτοια ένταση, αφήνοντας πίσω της στάχτες και απανθρακωμένα σώματα;
• Γιατί δεν δόθηκαν από την αρχή οι λίστες των εμπορευμάτων που μετέφερε το τρένο;

Οι αναφορές κάνουν λόγο για θερμοκρασίες που έφτασαν τους 1.300°C, κάνοντας αδύνατη την αναγνώριση πολλών θυμάτων, τα οποία κυριολεκτικά εξαϋλώθηκαν. Πώς εξηγείται μια τέτοια θερμική αντίδραση σε μια σύγκρουση δύο τρένων αν δεν υπήρχε εύφλεκτο ή επικίνδυνο φορτίο;

Το “μπάζωμα” των Τεμπών – Όταν η γη καταπίνει την αλήθεια

Η πιο ανατριχιαστική αποκάλυψη ήρθε μήνες μετά, όταν έγινε γνωστό πως η περιοχή του δυστυχήματος μπαζώθηκε βιαστικά, προτού ολοκληρωθεί η έρευνα. Το ερώτημα είναι ξεκάθαρο:

• Τι προσπαθούσαν να κρύψουν οι υπεύθυνοι;
• Υπήρχαν υπολείμματα του φορτίου που δεν έπρεπε να αναλυθούν;
• Γιατί δεν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες έρευνας, όπως γίνεται σε κάθε σοβαρό σιδηροδρομικό δυστύχημα;

Το μπάζωμα της περιοχής δεν ήταν απλώς μια εγκληματική παράλειψη – ήταν μια συνειδητή πράξη συγκάλυψης.

Το υλικό από τις κάμερες που “χάθηκε” και εμφανίστηκε ξαφνικά

Ένα ακόμα στοιχείο που αποσιωπήθηκε για δύο χρόνια ήταν το οπτικό υλικό από τις κάμερες ασφαλείας.

• Αρχικά, ειπώθηκε πως οι κάμερες δεν λειτουργούσαν ή πως το υλικό είχε διαγραφεί.
• Μόνο πρόσφατα έγινε γνωστό ότι υπήρχε καταγεγραμμένο υλικό που δεν είχε δοθεί στη δημοσιότητα.
• Γιατί οι Αρχές δεν το έδωσαν από την αρχή στους ανακριτές;
• Τι δείχνει πραγματικά αυτό το βίντεο και ποιους ενοχοποιεί;

Η ξαφνική εμφάνιση του υλικού αυτού γεννά ακόμα περισσότερες υποψίες για το μέγεθος της συγκάλυψης.

Η Μνήμη Δεν Ξεχνά, η Κοινωνία Δεν Συγχωρεί

Αν νομίζουν πως με τον χρόνο οι πληγές θα κλείσουν, κάνουν λάθος. Αν νομίζουν πως με την επικοινωνιακή διαχείριση θα ξεχάσουμε, υποτιμούν τη συλλογική μνήμη. Η υπόθεση των Τεμπών δεν θα κλείσει όσο δεν υπάρχει Δικαιοσύνη. Η μνήμη των 57 αδικοχαμένων ψυχών δεν θα σβήσει μέσα σε προεκλογικές εξαγγελίες και τηλεοπτικά πάνελ. Το αίτημα παραμένει το ίδιο: Δικαιοσύνη, όχι συγκάλυψη. Γιατί όταν η Πολιτεία αποτυγχάνει να αποδώσει ευθύνες, το έγκλημα δεν σταματά. Και αν δεν αλλάξει κάτι, τα Τέμπη θα ξανασυμβούν. Και τότε, ποιος θα έχει το θράσος να μιλήσει ξανά για “ανθρώπινο λάθος”;

Η Ελληνική Κοινωνία απαιτεί απαντήσεις:

• Ποιοι γνώριζαν για το παράνομο φορτίο και σιώπησαν;
• Γιατί μπαζώθηκε η περιοχή πριν ολοκληρωθούν οι έρευνες;
• Γιατί το υλικό από τις κάμερες εξαφανίστηκε και εμφανίστηκε ξαφνικά δύο χρόνια μετά;
• Γιατί καταστράφηκε το γενετικό υλικό των παιδιών μας; Ποιος έδωσε αυτή την απάνθρωπη εντολή μη σεβόμενος τους νεκρούς μας;

Οι 57 αθώες ψυχές δεν θα επιστρέψουν. Όμως η αλήθεια μπορεί να βγει στο φως. Και η δικαιοσύνη οφείλει να αποδοθεί. Μέχρι τότε, η πληγή των Τεμπών θα παραμένει ανοιχτή.

Και εμείς, ως κοινωνία, έχουμε ένα χρέος: Να μην ξεχάσουμε. Να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβεί.

Γιατί τα Τέμπη δεν ήταν ατύχημα. Ήταν κρατικό έγκλημα. Και οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν.

Όταν η τραγωδία γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης

Η τραγωδία των Τεμπών έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, μια σκηνή στην οποία πολιτικοί κάθε παράταξης έδιναν λόγους γεμάτους υποσχέσεις, χωρίς καμία ουσία. Οι οικογένειες των θυμάτων παρακολουθούσαν ανήμπορες την εργαλειοποίηση του πόνου τους, την ίδια στιγμή που η δικαστική διερεύνηση κινούνταν με εξοργιστική καθυστέρηση.

• Οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι μιλούσαν για “θλιβερό ατύχημα”, προσπαθώντας να αμβλύνουν τις ευθύνες.
• Η αντιπολίτευση έριχνε τις ευθύνες στην εκάστοτε κυβέρνηση, αποσιωπώντας το γεγονός ότι το πρόβλημα είναι διαχρονικό.
• Κανείς δεν ανέλαβε πραγματικά την ευθύνη, κανείς δεν είχε την πολιτική εντιμότητα να πει: “Φταίμε όλοι”.

Αντί να υπάρξει ειλικρινής αυτοκριτική και απόδοση ευθυνών, η τραγωδία των Τεμπών μετατράπηκε σε ένα πολιτικό φιάσκο. Πολιτικοί κάθε παράταξης την εκμεταλλεύτηκαν για να επιτεθούν στους αντιπάλους τους, ενώ οι υπεύθυνοι συνέχισαν να μεταθέτουν ευθύνες.

• Η κυβέρνηση μίλησε για “ανθρώπινο λάθος”, αποσιωπώντας τις εγκληματικές παραλείψεις του κράτους.
• Η αντιπολίτευση εκμεταλλεύτηκε τον πόνο των οικογενειών για προεκλογικά οφέλη.
• Οι αρμόδιοι φορείς έριχναν τις ευθύνες ο ένας στον άλλον, χωρίς να υπάρχει πραγματική ανάληψη ευθυνών.

Τα παιδιά μας έγιναν στάχτη και η τραγωδία τους έγινε βήμα πολιτικών ομιλιών. Οι οικογένειες των θυμάτων βρέθηκαν αντιμέτωπες με ψεύτικες υποσχέσεις, καθυστερήσεις και μία αδιανόητη αδιαφορία.

Πολιτική Ευθύνη

Το ερώτημα της πολιτικής ευθύνης παραμένει αναπάντητο. Η κυβέρνηση, αποποιούμενη της ευθύνης, μεταθέτει τη συζήτηση σε τεχνικές λεπτομέρειες και νομικές διαδικασίες, αφήνοντας αναπάντητο το πιο κρίσιμο ερώτημα: Ποιος θα αναλάβει την πολιτική ευθύνη για τους 57 νεκρούς; Η Ελληνική Κοινωνία μας,  απαιτεί σαφείς απαντήσεις και όχι υπεκφυγές.

Σε μια δημοκρατία, η ευθύνη δεν είναι μόνο νομική, αλλά και πολιτική. Και αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να την αναλάβει, τότε η ίδια η δημοκρατία βρίσκεται σε κρίση. Με σεβασμό στις οικογένειες των θυμάτων, θα έπρεπε να είχαν παραιτηθεί από τα πολιτικά τους αξιώματα, όλοι εκείνοι που ζήτησαν μία συγγνώμη, καμία συγγνώμη δεν είναι αρκετή, για να φέρει πίσω τις ζωές που χάθηκαν!

Η ελληνική κοινωνία απαιτεί ανεξάρτητη δικαιοσύνη για όλους, άρση της βουλευτικής ασυλίας και απόδοση ευθυνών σε όλους όσοι εμπλέκονται.

Οι παραιτήσεις της πολιτικής ηγεσίας θεωρούνται επιβεβλημένες για να αποδοθεί επιτέλους δικαιοσύνη σ’ αυτή την χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία.  

«ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ»

Είναι η φωνή μιας ολόκληρης κοινωνίας που αγωνίζεται να αναπνεύσει σε ένα περιβάλλον που την πνίγει. Και αν αυτή η φωνή δεν γίνει η σπίθα για πραγματική αλλαγή, τότε η επόμενη τραγωδία θα είναι απλώς θέμα χρόνου.

Η Δικαιοσύνη και η Αλήθεια είναι το ΟΞΥΓΟΝΟ μας, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τιμώντας την μνήμη των παιδιών μας, που βρήκαν τραγικό θάνατο στην κοιλάδα των Τεμπών.

«Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον» και η Αλήθεια πρέπει να λάμψει ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ για να γαληνέψουν οι νεκροί μας.

57 Αθώες ψυχές χάθηκαν και όλα τους νέα παιδιά, τα παιδιά μας.

1. Γιώργος Μπουρνάζης, 15 ετών
2. Αναστασία Παπαγγελή, 19 ετών
3. Θώμη Πλακιά, 20 ετών
4. Χρύσα Πλακιά, 20 ετών
5. Αναστασία Πλακιά, 20 ετών
6. Αναστάσιος Κουτσόπουλος, 21 ετών
7. Μαρία Θωμαή Ψαροπούλου, 21 ετών
8. Φραντσέσκα Μπέζα, 21 ετών
9. Γιώργος Παπάζογλου, 22 ετών
10. Ελένη Τσίντζα, 22 ετών
11. Ιορδάνης Αδαμάκης, 22 ετών
12. Κλαούντια Λάτα, 22 ετών
13. Αφροδίτη Τσιωμά, 23 ετών
14. Αγάπη Τσακλίδου, 23 ετών
15. Ιφιγένεια Μήτσκα, 23 ετών
16. Άγγελος Τηλκερίδης, 23 ετών
17. Ντένις Ρούτσι, 23 ετών
18. Κυπριανός Παπαϊωάννου, 23 ετών
19. Νικήτας Καραθεόδωρος, 23 ετών
20. Αναστασία Αδαμίδου, 24 ετών
21. Καλλιόπη Πορφυρίδου, 24 ετών
22. Δήμητρα-Ευαγγελία Καπετάνιου, 25 ετων
23. Ελισάβετ Χατζηβασιλείου, 26 ετών
24. Δημήτρης Ασλανίδης, 26 ετών
25. Νίκος Ναλμπάντης, 27 ετών
26. Σωτήρης Καραγεωργίου, 28 ετών
27. Ελπίδα Χούπα, 28 ετών
28. Γιάννης Καρασάββας, 28 ετών
29. Δημήτρης Οικού, 29 ετών
30. Παναγιώτης Χατζηχαραλάμπους, 29 ετών
31. Σοφία-Ελένη Ταχμαζίδου, 32 ετών
32. Δημήτρης Μασσάλης, 32 ετών
33. Βάιος Βλάχος, 34 ετών
34. Αθηνά Κατσάρα 34 ετών
35. Μοχάμεντ Εντρίς, 34 ετών
36. Σπύρος Βούλγαρης, 35 χρονών
37. Ιονέλ Κουλέλα, 35 ετών
38. Λένα Δουρμίκα, 39 ετών
39. Βάγια Μπλέκα, 42 ετών
40. Ιωάννης Βουτσινάς, 48 ετών
41. Ανδρέας Παυλίδης, 49 ετών
42. Μαρία Μουρτζάκη, 51 ετών
43. Βασίλειος-Κυριάκος Κώττας, 52 ετών
44. Βαγγέλης Μπουρνάζης, 54 ετών
45. Βασιλική Χλωρού, 55 ετών
46. Μαρία Εγούτ, 55 ετών
47. Γιάννης Τζοβάρας, 55 ετών
48. Χρυσούλα Κουκαριώτη, 56 ετών
49. Μαρία Μιάρη, 56 ετών
50. Γιώργος Φωτόπουλος, 57 ετών
51. Γιώργος Κουτσούμπας, 59 ετών
52. Παβλίνι Μπόζο, 62 ετών
53. Γιάννης Καριώτης, 63 ετών
54. Γιώργος Κυριακίδης, 67 ετών
55. Ευαγγελία Κουκαριώτη, 63 ετών
56. Σύρος μετανάστης, 56 ετών (ταυτοποιήθηκε μέσω δείγματος DNA που εστάλη από τον αδελφό του από την Ολλανδία).
57. Εριέττα Μόλχο, 23 ετών (Αγνοείται).

∗ Η Μίνα Μπουλέκου είναι Συγγραφέας – Μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων

∗Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Share on Facebook

Tweet