Γράφει ο Χρήστος Στρυφτός∗

Στα τέλη του 19^ου αιώνα η Ελλάδα απολαμβάνει την παγιωμένη πλέον ανεξαρτησία της αλλά και την έντονη δυναμική παρουσία της στην Βαλκανική. Η Ελλάδα επεκτείνεται εδαφικά, εκσυγχρονίζεται διοικητικά και αποκτά σημαντικά έργα υποδομών.

Η εξέλιξη του ελληνικού βασιλείου δεν περιορίστηκε μόνο στο εσωτερικό καθώς και οι ξένες μεγάλες δυνάμεις όπως πχ η Αγγλία αλλά και η Γαλλία είχαν ευαισθητοποιηθεί αρκετά για την ανάδειξη της Ελλάδας και στο εξωτερικό. Φιλέλληνες καθ΄ όλη την διάρκεια του 19^ου αιώνα μελετούσαν και αναδείκνυαν το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και πολιτισμό. Ένας από αυτούς και ο Γάλλος βαρόνος Πιέρ Ντε Κουμπερτέν ο κύριος εκφραστής της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα. Ο Κουμπερτέν από το 1894 αρχίζει να δρομολογεί τις διαδικασίες για την προετοιμασία των Αγώνων κι έτσι μαζί με τον διάσημο Έλληνα ευεργέτη Δημήτριο Βικέλα ιδρύουν την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (Δ.Ο.Ε.) ενώ τον Ιούνιο του 1894 στο αντίστοιχο διεθνές συνέδριο στο Παρίσι προτείνουν την Αθήνα ως την καταλληλότερη πόλη διοργανώτρια των Αγώνων. Ωστόσο η τότε ελληνική κυβέρνηση Τρικούπη κράτησε μια ουδέτερη στάση καθώς πίστευε πως δεν θα ήταν η κατάλληλη συγκυρία να πραγματοποιηθούν οι μεγάλες φιέστες των Αγώνων ένεκα κιόλας της  οικονομικής κατάρρευσης της χώρας μόλις το 1893. Όμως η επόμενη κυβέρνηση του συντηρητικού Δεληγιάννη στήριξε ένθερμα τους Αγώνες καθώς άρμοζαν συνάμα με το εθνικό αφήγημα της βιολογικής συνέχειας της ελληνικής φυλής. Έτσι οι δύο επικεφαλείς διοργανωτές Κουμπερτέν και Βικέλας αναλαμβάνουν δράση, και μια τεράστια αλληλογραφία μεταξύ τους δίνει φως στην ιστορική έρευνα ώστε να κατανοήσουμε την μεγάλη προσπάθεια πραγμάτωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην χώρα προέλευσής τους στην Ελλάδα.

Στην συγκεκριμένη αλληλογραφία των δυο αντρών γίνεται αναφορά για διοικητικά και οικονομικά θέματα της Δ.Ο.Ε., για τα επιστημονικά συνέδρια που διοργανώθηκαν με σκοπό την επιμόρφωση, την πνευματική και την ανθρωπιστική συνεισφορά του πνεύματος των Ολυμπιακών Αγώνων. Επίσης γίνονται αρκετές αναφορές στις βραβεύσεις των αθλητών αλλά και στα πολλά προβλήματα και δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν κατά την διοργάνωση των Αγώνων. Η αλήθεια είναι πως στις επιστολές του ο Βικέλας παρουσιάζεται να έχει ιδιαίτερη ευελιξία και χαρισματική διπλωματία ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει μια αρκετά ικανοποιητική χρηματοδότηση για την διεξαγωγή των Αγώνων καθώς επίσης και να συνεννοηθεί με σημαντικούς χορηγούς από τον δυνατό κύκλο των γνωριμιών του. Έτσι οι Ολυμπιακοί Αγώνες παίρνουν σάρκα και οστά στην Αθήνα με τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ να κηρύσσει επίσημα την έναρξή τους τον Απρίλιο του 1896 στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο που μόλις είχε ανακαινιστεί με πρωτοβουλία του ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ. Στην αλληλογραφία επίσης δεν παραλείπεται να παρουσιαστεί το σκηνικό της διένεξης του Κουμπερτέν με τον Βικέλα λόγω του καθορισμού της ονομασίας των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και του τόπου της καθιερωμένης διεξαγωγής τους. Ειδικότερα ο Κουμπερτέν εκφράζει την έντονη διαμαρτυρία του στον Βικέλα για την απόφαση του διαδόχου Κωνσταντίνου να ονομάσει «Διεθνείς Ολυμπιακούς» τους Αγώνες. Ο Βικέλας εξηγεί στον Κουμπερτέν πως αυτή η ονομασία έχει κατοχυρωθεί χρόνια πριν από την σπουδαία παρακαταθήκη του ευεργέτη Ευαγγελή Ζάππα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Επιπλέον λόγω της τεράστιας επιτυχίας των Αγώνων στην Αθήνα όπου επιβεβαιώνεται από τον ελληνικό τύπο αλλά και από τα ξένα δημοσιογραφικά πρακτορεία, ο βασιλιάς προτείνει την διεξαγωγή των Αγώνων στην Αθήνα εσαεί. Αυτό φέρνει την μεγάλη αντίδραση του Κουμπερτέν όπου δηλώνει με έντονο ύφος στον Βικέλα την αντίθεση του με αυτή την πρόταση του βασιλιά καθώς παραβιάζει τον κανονισμό του πρώτου ολυμπιακού συνεδρίου όπου καθορίζει την τέλεση των επομένων Αγώνων στο Παρίσι. Ο Κουμπερτέν εδώ δικαιώνεται αλλά συνεχίζει να ξεσπαθώνει με νέα επιστολή στον Βικέλα εκφράζοντας το παράπονό του για αχαριστία από μέρους της Ελλάδας στο πρόσωπό του αλλά και για την χλιαρή αντιμετώπισή του από το παλάτι όπως καταγγέλλει ότι δεν του αποδόθηκε η αναγνώριση που του άξιζε. Ο Βικέλας με ιδιαίτερα ευγενικό και διπλωματικό τρόπο κλείνει την όλη παρεξήγηση υπενθυμίζοντας στον Κουμπερτέν την πολύτιμη συμβολή του στους Αγώνες καθώς χαρακτηρίζει τον ίδιο «ακρογωνιαίο λίθο του όλου εγχειρήματος». Η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή επικοινωνία των Βικέλα – Κουμπερτέν συνεχίζεται όμως με τις διεργασίες των Αγώνων να παγώνουν για λίγο με το ξέσπασμα του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 και την μεσολάβηση του Κρητικού Ζητήματος.

∗ Ο Χρήστος Στρυφτός είναι ιστορικός

     Πηγές:

• Σβολόπουλος, Χ., Γδοντέλλης, Α., «Λεύκωμα Ολυμπιακών Αγώνων. 776 π.Χ. – 1896-1980», Αθήνα 1980.
• «Αλληλογραφία Δημητρίου Βικέλα-Pierre de Coubertin 1894-1905», εκδ: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΔΟΣΙΝ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ, Αθήνα, 2022

Share on Facebook

Tweet