Γράφει ο Χρήστος Στρυφτός*
Μέχρι και το 1945 οι τελευταίες δυνάμεις του Άξονα αποχωρούν από την Ελλάδα. Ο ελληνικός λαός πανηγυρίζει την ελευθερία του μετά από την πείνα και τις αναμενόμενες κακουχίες από μια Κατοχή ! Οι πανηγυρισμοί και η πορεία προς αποκατάσταση της χώρας όμως παγώνουν καθώς ήδη από το 1943 είχε ξεκινήσει σφοδρή εμφύλια διαμάχη.
Η Ελλάς αποτελούσε έναν τόπο ιδιαίτερης γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας αφού ήταν το κατάλληλο σημείο για μια ισχυρή ναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Δε θα ήταν άσχημη ιδέα για τον Στάλιν εκείνη την περίοδο να έχει τη δική του αντιπροσωπία στην Μεσόγειο μέσω των ένθερμων υποστηρικτών του στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά όμως ο Στάλιν δεν ήθελε να δημιουργήσει νέα σύρραξη στην Μεσόγειο κι έτσι συμφώνησε μετά την «Διάσκεψη της Γιάλτας» η Ελλάδα να είναι κατά 90% κάτω από βρετανική επιρροή. Έκτοτε λοιπόν οι πρώτες
μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις δεξιές και κεντρώες στρέφουν τον προσανατολισμό τους στην Δύση. Η Ελλάδα αδυνατεί να τα ανταπεξέλθει σε πολλούς τομείς και ζητά βοήθεια από την Βρετανία. Η Βρετανία μετράει τις πληγές της απ΄ τον πόλεμο και δεν ανταποκρίνεται αρκετά στα αιτήματα της Ελλάδας. Έτσι οι Η.Π.Α. αναδυόμενες ως ο καινούργιος τιτάνας της Δύσης σπεύδουν να βοηθήσουν την Ελλάδα. Ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α. Τρούμαν παρουσιάζει το ελληνικό ζήτημα στο Κογκρέσο, καταγγέλλει τον κομμουνιστικό παράγοντα ως απειλή για την Ελλάδα και μόλις τον Μάρτιο του 1947 αποφάσισε να στείλει 300.εκατ. δολάρια οικονομικής βοήθειας για ανάκαμψη αλλά και στρατό ώστε να αντιμετωπιστούν συστηματικά οι κομμουνιστικές αντάρτικες ομάδες. Η τότε ελληνική κυβέρνηση αλλά και η αντιπολίτευση δέχτηκαν την αμερικανική βοήθεια η οποία έλαβε σάρκα και οστά με
το Σχέδιο Μάρσαλ το 1948. Η βοήθεια των Η.Π.Α. οδηγεί σε μια αρκετά θετική οικονομική δραστηριότητα τις επόμενες δύο δεκαετίες για την Ελλάδα καθώς στηρίχθηκαν η επιχειρηματικότητα, η ναυτιλία, το στράτευμα, ο τουρισμός, οι οικοδομές και οι βιομηχανίες. Ο παράγοντας «Αμερική» δίνει χείρα βοηθείας στην καταρρακωμένη Ελλάδα να σταθεί πάλι στα πόδια της. Επίσης δίνεται τέλος στις αιματοχυσίες μεταξύ των Ελλήνων αφού Αμερική και Στέμμα νικούν το καλοκαίρι του 1949 στον Γράμμο τον ΔΣΕ.
Ιδεολογίες που ευαγγελίζεται η σημερινή ακροδεξιά όπως ο μοναρχισμός, ο ελληνοχριστιανισμός, ο εθνικισμός και ο υπερσυντηρητισμός, ήταν εκείνες οι ιδεολογίες των τότε δεξιών αυταρχικών ελληνικών κυβερνήσεων αλλά και του
ψυχροπολεμικού κατεστημένου που αποτελούσαν την μαγιά του πολιτικού αφηγήματος της εποχής με βασικό εχθρό τον κομουνισμό. Το ΚΚΕ και η ιδεολογία του είχαν τεθεί εκτός νόμου διότι συνδεόταν άμεσα με σοβιετική απειλή την οποία και η Δύση ήθελε να αντιμετωπίσει. Φυσικά όλες αυτές οι καταστάσεις αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος ώστε Ελλάδα και Η.Π.Α. να έρθουν πιο κοντά. Η πρώτη επίσημη στήριξη της Αμερικής ήρθε με το «δόγμα Τρούμαν» αλλά αποκορύφωμα της αμερικανικής προστασίας ήταν η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ το 1952.
Πλαστήρας και Παπάγος δηλαδή Κέντρο και Δεξιά αντίστοιχα οι δυο αυτοί πρωθυπουργοί ολοκλήρωσαν τις διεργασίες για την συμμετοχή της Ελλάδας στην Βορειοατλαντική Συμμαχία επικυρώνοντας έτσι την αμοιβαία στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών. Έκτοτε η Ελλάδα μπαίνει κάτω από την στρατιωτική κηδεμονία των Η.Π.Α. αφού δίνει χώρο για τις αμερικάνικες στρατιωτικές βάσεις με σκοπό την ασφάλεια από τυχόν εξωτερικούς κινδύνους, συμμετέχει στα κατά ξηράν, θαλάσσια και εναέρια επιχειρησιακά στρατιωτικά προγράμματα της Συμμαχίας στο πνεύμα της αλληλοβοηθητικής αμυντικής σύμπραξης, ενώ δέχεται βοήθεια αλλά και στέλνει αντίστοιχα για λογαριασμό πολεμικών νατοϊκών επεμβάσεων σε διεθνή κλίμακα.
Αμέσως μετά την ένταξή στο ΝΑΤΟ, το μεγάλο διακύβευμα της Ελλάδας ήταν φυσικά η σχέση της με την Τουρκία, καθώς ενώ καθορίζονταν η φιλική πλέον σχέση των δύο νατοϊκών χωρών κάτω από την προστασία της πανίσχυρης Αμερικής, η «φιλία» αυτή κλονίστηκε μετά από 22 χρόνια ώστε το 1974 να σημειώνεται το πρώτο σημαντικό πλήγμα εις βάρος της ελληνικής πλευράς. Τότε η Ελλάς θα αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την κυπριακή τραγωδία, όμως το 1980 θα επανενταχθεί στη Συμμαχία οριστικά και αμετάκλητα ακολουθώντας πιστά τις
γραμμές της μητέρας Αμερικής μέχρι των καθ΄ ημάς ημερών υπομένοντας τις συνεχείς απειλές της εθνικής της κυριαρχίας από την γείτονα Τουρκία.
Πηγές :
Ευάνθης Χατζηβασιλέιου, «Εισαγωγή στην Ιστορία του μεταπολεμικού
κόσμου», εκδ:ΠΑΤΑΚΗ,Αθήνα,2021
Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, «Ελληνική εξωτερική πολιτική 1830-1981»,
εκδ:ΕΣΤΙΑ,Αθήνα,2018
*Ο Χρήστος Στρυφτός είναι ιστορικός
Leave a comment