ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΛΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΗΓΕΤΕΣ ΣΤΟ ΣΟΥΔΑΝ.

Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Ο Ερντογάν εμφανίζεται ιδιαίτερα προσεκτικός στη διαμάχη για την εξουσία στο Σουδάν, δείχνοντας ότι έχει πάρει κάποια “μαθήματα” από τις συγκρούσεις στη Συρία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο. Όπως πολλοί άλλοι ηγέτες ο Ερντογάν έχει προσεγγίσει και τις δύο πλευρές δηλαδή τον αντιστράτηγο Μπουρχάν ( ντε φάκτο ηγέτη του Σουδάν και επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεών του) ως και τον υποστράτηγο Χεμέντι τον επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) , από τότε που ξέσπασαν οι φονικές συγκρούσεις στα μέσα Απριλίου. Στις τηλεφωνικές συνομιλίες της 20ης Απριλίου, ο Ερντογάν προέτρεψε τους δύο στρατιωτικούς ηγέτες να επιστρέψουν στον διάλογο και ως συνήθως(!) προσφέρθηκε να διαμεσολαβήσει. Σύμφωνα με τα Σουδανικά μέσα ενημέρωσης, ο Ερντογάν πρότεινε απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών στην Άγκυρα, αλλά και οι δύο τις αρνήθηκαν.Ο Ερντογάν έχει επιδιώξει ισορροπημένες σχέσεις με τους δυο ηγέτες του Σουδάν μετά την ανατροπή του στενού του συμμάχου και φίλου δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019. Ο Χεμέτι υποστήριξε τους αντιπάλους των συμμάχων της Τουρκίας στη Λιβύη, διαθέτοντας δυνάμεις στην αποτυχημένη πολιορκία της Τρίπολης από τον πολέμαρχο Χαφτάρ που συνεργάζεται με τη Ρωσική μισθοφορική δύναμη Wagner. Έχει παράλληλα καλλιεργήσει στενούς δεσμούς και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), καθώς οι RSF εντάχθηκαν στον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στον επτάχρονο πόλεμο της Υεμένης. Ο Χεμέτι ήταν πολύ ενοχλητικός για την Άγκυρα η οποία πρωτοστατούσε στο Νταρφούρ/δυτικό Σουδάν σε ανθρωπιστικά ζητήματα( η περιοχή είναι ένα προπύργιο των RSF.) .

Η Τουρκική κυβέρνηση θεώρησε την ανατροπή του Μπασίρ ως έργο της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΑΕ και της Αιγύπτου, των οποίων οι δεσμοί με την Τουρκία ήταν τεταμένοι εκείνη την εποχή. Όμως, πρόθυμος να διασώσει τις συμφωνίες που υπογράφηκαν με τον Μπασίρ, ο Ερντογάν επέλεξε να τα πάει καλά με τους νέους κυβερνώντες της χώρας. Η ρεαλιστική προσέγγιση της Άγκυρας στο Σουδάν έχει να κάνει με τα διδάγματα από τις καταστροφές πολιτικές και στρατιωτικές επεμβάσεις της μετά την Αραβική Άνοιξη. Επίσης, η πρόσφατη βελτίωση των σχέσεων της (από το 2021 και μετά) με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, καθώς και η σχετική “προσέγγισή” της στις ανατολικές δυνάμεις της Λιβύης, δεν της αφήνουν διαθέσιμο χώρο να “κουνήσει το δάχτυλό” της στον Χεμέτι..ΟιΤουρκο-σουδανικοί δεσμοί είχαν αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική με την επίσκεψη του Ερντογάν το 2017 στο Χαρτούμ, με αποκορύφωμα τη συμφωνία για τη μίσθωση του νησιού Σουακίν της Ερυθράς Θάλασσας στην Τουρκία για ανάπλαση, μαζί με σχέδια για προώθηση στρατιωτικών δεσμών και οικονομικής συνεργασίας. Το 2018, μια Τουρκική εταιρεία υπέγραψε σύμβαση 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή ενός νέου αεροδρομίου στο Χαρτούμ. Η συμφωνία Σουακίν εξόργισε το Κάιρο και το Ριάντ εν μέσω αναφορών για Τουρκικά σχέδια να κατασκευαστεί μια ναυτική βάση στο νησί, που κάποτε ήταν οθωμανικό φυλάκιο, με σκοπό να αποκτήσει έδαφος στην Ερυθρά Θάλασσα. Με την ανατροπή του Μπασίρ, συνολικά 22 συμφωνίες που υπογράφηκαν με το Σουδάν έπεσαν σε αβεβαιότητα.

Ο αντιπρόεδρος Οκτάι φιλοξένησε τον Χεμέτι στην Άγκυρα τον Μάιο του 2021 και στη συνέχεια τον Μπουρχάν τον Αύγουστο του ίδιου έτους. . Ωστόσο, δεν έχει βγει τίποτα συγκεκριμένο σχετικά με τη συμφωνία Σουακίν και τα σχέδια της Τουρκίας να κατασκευάσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις εκπαίδευσης στο Σουδάν.
Η πολεμική αντιπαράθεση στο Σουδάν θέτει μια νέα δοκιμασία για τις διμερείς σχέσεις. Επί του παρόντος, ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του εξακολουθούν να θεωρούν και τις δύο πλευρές ως φίλους, αλλά στο τέλος της ημέρας, η Άγκυρα μπορεί να επιλέξει να στηρίξει τον Μπουρχάν για να διατηρήσει τη θεσμική σχέση μεταξύ των δύο χωρών, όπως φαίνεται να κάνει η Αίγυπτος..

Ένα ανησυχητικό σενάριο για την Άγκυρα είναι ότι η αποτυχία επίτευξης συμβιβασμού θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάληψη ελέγχου του Νταρφούρ και των νότιων περιοχών από την RSF και τη συνεργασία τους με τον Χαφτάρ στη Λιβύη. Ο Χεμέτι ωστόσο, σφυρηλατεί ρεαλιστικούς δεσμούς όχι μόνο με τον Αραβικό Κόλπο, αλλά και με το Ισραήλ(όπως και ο Μπουρχάν). Ο Ερντογάν ρεαλιστικά αφιερώνει χρόνο στο Σουδάν, προσέχοντας να μην ποντάρει σε “λάθος άλογο” και η προσέγγισή του “ταιριάζει” με τις προτεραιότητες της κυβέρνησης Μπάιντεν, δηλαδή να εμποδίσει τη Ρωσία να αποκτήσει βάσεις στη Λιβύη και το Σουδάν.