Tου Κώστα Κυριακόπουλου*
Η ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, το Αιγαίο και η Βαλκανική, μαζί βεβαίως και η Υπερκαυκασία, βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων που σχετίζονται με την κορυφαία στρατηγική σύγκρουση αλλά και με τις επιδιώξεις ισχυρών περιφερειακών δρώντων, που διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο και διευρυμένο ζωτικό χώρο στο πλαίσιο της νέας Αρχιτεκτονικής ισχύος που τελεί υπό διαμόρφωση…
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι σχεδιασμοί επιταχύνονται και όλα τα δυνητικά σενάρια έχουν ήδη απασφαλίσει, με τους κορυφαίους πρωταγωνιστές να επενδύουν στην δημιουργία καινούριων τετελεσμένων ικανών να διαμορφώσουν και τους τελικούς κανόνες του παιχνιδιού.
Επομένως, αυτό που συντελείται στην γεωπολιτική μας γειτονιά, δεν είναι απλώς μια αντιπαράθεση για τα επιμέρους, αλλά μια σύγκρουση ολοκληρωμένων ανταγωνιστικών στρατηγικών, η έκβαση της οποίας θα καθορίσει το δυναμικό γεωπολιτικό αποτύπωμα της επόμενης μέρας. Πρόκειται για μια παραδοχή που οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε με απόλυτο τρόπο, διότι αυτό που συμβαίνει στην χώρα μας είναι εξαιρετικά ανησυχητικό.
Συνεχίζουμε να επενδύουμε σε αυταπάτες, την ίδια στιγμή που όλοι οι υπόλοιποι υλοποιούν σχέδια. Κορυφαίοι, περιφερειακοί αλλά και μικροί γεωπολιτικοί δρώντες, βάζουν στο τραπέζι αδιαπραγμάτευτες ή ακόμη και συμψηφίσιμες επιδιώξεις, και το κάνουν επειδή γνωρίζουν καλά πως οι ισορροπίες που επαναδιατυπώνονται, για να είναι λειτουργικές και βιώσιμες θα πρέπει να είναι πρωτίστως δυναμικές. Και αυτό σημαίνει πως η διασφάλισή τους θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ικανή και αναγκαία συνθήκη για την απρόσκοπτη λειτουργία ενός ευρύτερου περιφερειακού σχεδιασμού μακράς πνοής και τα ωφελήματα αυτής της στόχευσης, είναι φανερό πως δεν μπορούν να τα απολαμβάνουν οι αναλώσιμοι και οι δεδομένοι.
Η Ελλάδα επιμένει στην επιχειρηματολογία μιας άλλης εποχής. Φλυαρώντας για δικαιώματα που αποφεύγει να ασκήσει και για τα οποία δηλώνει εντελώς προσχηματικά ότι επιφυλάσσεται και αναμασώντας διεθνοδικαιικά θέσφατα, παραβλέποντας πλήρως την προσαρμοστικότητα των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο τελικά απονέμεται σε κείνους που το απαιτούν και επιβάλλεται κατά κανόνα με όρους ισχύος υπέρ αυτών που την επιδεικνύουν, στα ανταγωνιστικά περιβάλλοντα της σύγχρονης εποχής.
Κυρίως όμως παραμένει εγκλωβισμένη στις αδιέξοδες και εν πολλοίς καταστροφικές αυταπάτες της, με βάση τις οποίες συντηρεί και αναπαράγει την προσδοκία πως τα εθνικά δίκαια θα διασφαλίζονται ως επιβράβευση της προθυμίας της, από τις παρεμβάσεις των ισχυρών «συμμάχων και προστατών».
Οι συνέπειες αυτής της επιλογής, είναι πολλές και σημαντικές…
Πριν απ’ όλα γιατί η πατρίδα μας αφυδατώνεται στρατηγικά και αυτό σημαίνει πως συνεχίζει να πορεύεται χωρίς πυξίδα, σε ένα περιβάλλον έντονα ανταγωνιστικό και εξόχως συγκρουσιακό, με τον περίγυρό της να διεκδικεί τα πάντα στο πλαίσιο του ιδιαίτερου στρατηγικού του αφηγήματος, την στιγμή που η Ελλάδα διατυμπανίζει την προθυμία της για συμβιβασμό και την ετοιμότητά της να την εξαργυρώσει με μερικά φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σύγκρουση στρατηγικών δεν υφίσταται… Ο ανταγωνισμός των συμφερόντων δεν τροφοδοτεί με επικαιροποιημένο πλαίσιο αιτημάτων την Ελληνική εξωτερική πολιτική… Και εκεί όπου οι λοιποί ορθώνουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο διεκδικήσεων το οποίο αντιστρατεύεται ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και απειλεί ευθέως και αυτήν ταύτη την εθνική κυριαρχία στον σκληρό πυρήνα της, η Ελληνική πολιτική τάξη, άλλοτε υποστέλλει και άλλοτε μετατοπίζει κόκκινες γραμμές, αποπνέοντας στην χειρότερη ιστορική εποχή το χειρότερο μήνυμα που θα μπορούσε να αποπνεύσει.
Συνεχίζουμε να επενδύουμε σε αυταπάτες, την ίδια στιγμή που όλοι οι υπόλοιποι υλοποιούν σχέδια. Κορυφαίοι, περιφερειακοί αλλά και μικροί γεωπολιτικοί δρώντες, βάζουν στο τραπέζι αδιαπραγμάτευτες ή ακόμη και συμψηφίσιμες επιδιώξεις, και το κάνουν επειδή γνωρίζουν καλά πως οι ισορροπίες που επαναδιατυπώνονται, για να είναι λειτουργικές και βιώσιμες θα πρέπει να είναι πρωτίστως δυναμικές. Και αυτό σημαίνει πως η διασφάλισή τους θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ικανή και αναγκαία συνθήκη για την απρόσκοπτη λειτουργία ενός ευρύτερου περιφερειακού σχεδιασμού μακράς πνοής και τα ωφελήματα αυτής της στόχευσης, είναι φανερό πως δεν μπορούν να τα απολαμβάνουν οι αναλώσιμοι και οι δεδομένοι.
Η Ελλάδα επιμένει στην επιχειρηματολογία μιας άλλης εποχής. Φλυαρώντας για δικαιώματα που αποφεύγει να ασκήσει και για τα οποία δηλώνει εντελώς προσχηματικά ότι επιφυλάσσεται και αναμασώντας διεθνοδικαιικά θέσφατα, παραβλέποντας πλήρως την προσαρμοστικότητα των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο τελικά απονέμεται σε κείνους που το απαιτούν και επιβάλλεται κατά κανόνα με όρους ισχύος υπέρ αυτών που την επιδεικνύουν, στα ανταγωνιστικά περιβάλλοντα της σύγχρονης εποχής.
Κυρίως όμως παραμένει εγκλωβισμένη στις αδιέξοδες και εν πολλοίς καταστροφικές αυταπάτες της, με βάση τις οποίες συντηρεί και αναπαράγει την προσδοκία πως τα εθνικά δίκαια θα διασφαλίζονται ως επιβράβευση της προθυμίας της, από τις παρεμβάσεις των ισχυρών «συμμάχων και προστατών».
Οι συνέπειες αυτής της επιλογής, είναι πολλές και σημαντικές…
Πριν απ’ όλα γιατί η πατρίδα μας αφυδατώνεται στρατηγικά και αυτό σημαίνει πως συνεχίζει να πορεύεται χωρίς πυξίδα, σε ένα περιβάλλον έντονα ανταγωνιστικό και εξόχως συγκρουσιακό, με τον περίγυρό της να διεκδικεί τα πάντα στο πλαίσιο του ιδιαίτερου στρατηγικού του αφηγήματος, την στιγμή που η Ελλάδα διατυμπανίζει την προθυμία της για συμβιβασμό και την ετοιμότητά της να την εξαργυρώσει με μερικά φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σύγκρουση στρατηγικών δεν υφίσταται… Ο ανταγωνισμός των συμφερόντων δεν τροφοδοτεί με επικαιροποιημένο πλαίσιο αιτημάτων την Ελληνική εξωτερική πολιτική… Και εκεί όπου οι λοιποί ορθώνουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο διεκδικήσεων το οποίο αντιστρατεύεται ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και απειλεί ευθέως και αυτήν ταύτη την εθνική κυριαρχία στον σκληρό πυρήνα της, η Ελληνική πολιτική τάξη, άλλοτε υποστέλλει και άλλοτε μετατοπίζει κόκκινες γραμμές, αποπνέοντας στην χειρότερη ιστορική εποχή το χειρότερο μήνυμα που θα μπορούσε να αποπνεύσει.
Η αντίληψη η οποία κυριαρχεί και η οποία σχετίζεται με την απολύτως στρεβλή και αντιπαραγωγική ανάγνωση της νέας διεθνούς τάξης, είναι μια εξ ίσου ανησυχητική συνέπεια – απότοκος αυτής της αδιέξοδης λογικής. Στο Ελληνικό πολιτικό προσωπικό αυτήν την στιγμή δεν υπάρχει όραμα για την θέση την οποία οφείλει να διεκδικήσει η χώρα μας, στην νέα κατάσταση που διαμορφώνεται. Δεν είναι καν σαφές το στίγμα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την φυσιογνωμία του σύγχρονου κόσμου.
Ενδεχομένως δεν υπάρχει επίγνωση της γεωστρατηγικής ιδιαιτερότητας – βαρύτητας την οποία προσλαμβάνει αντικειμενικά το περιφερειακό σύστημα Βαλκάνια – Αιγαίο – ΝΑ Μεσόγειος, στην νέα ανταγωνιστική ισορροπία και στο περιβάλλον ενός πολυπολικού διεθνούς Συστήματος το οποίο οικοδομείται πάνω σε πολλαπλά κέντρα γεωπολιτικής, οικονομικής και πολιτισμικής – θρησκευτικής ισχύος.Πρόκειται δηλαδή για μια νέα κατάσταση, που διαφοροποιείται σημαντικά από τα παραδοσιακά πρότυπα τα οποία προσέδιδαν συγκεκριμένη φυσιογνωμία στην συνοχή και εξ ίσου συγκεκριμένη ταυτότητα στις ανταγωνιστικές αντιθέσεις.
Η παραδοσιακή μονομέρεια της ψυχροπολεμικής περιόδου που εμφάνισε έντονα τα σημάδια της αποσύνθεσης στην μεταψυχροπολεμική εποχή, παραδίδει οριστικά και αμετάκλητα την σκυτάλη σε ένα νέο μοντέλο πολύ πιο ασταθές και περισσότερο ανταγωνιστικό στην μεταμοντέρνα νέο-ψυχροπολεμική εποχή που επιχειρείται να εδραιωθεί στο πλαίσιο της απέλπιδας προσπάθειας των Αμερικανών να ανασυντάξουν τις γεωπολιτικές τους συμμαχίες.
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η συνοχή των συμμαχιών ΔΕΝ είναι οριζόντια με βάση τα παραδοσιακά πρότυπα, αλλά προσλαμβάνει θεματικό – διαμερισματικό χαρακτήρα χωρίς ωστόσο να υποστέλλεται κατ’ ανάγκη ο στρατηγικός χαρακτήρας τους (βλέπε για παράδειγμα την στρατηγική συμμαχία Ρωσίας –Τουρκίας η οποία εδραιώνεται και πορεύεται εν μέσω σοβαρών αντιθέσεων – ενίοτε και συγκρουσιακών μεταξύ των μερών). Αυτό πρακτικά σημαίνει πως πολλές νεότευκτες ή υπό διαμόρφωσην συμμαχίες, ΔΕΝ θα έχουν πορεία ευθύγραμμη μέσα στον χρόνο και πιθανότατα θα χαρακτηρίζονται από εγγενή στοιχεία αστάθειας αλλά και αντιφατικότητας ως προς τον ευρύτερο προσανατολισμό τους, με αποτέλεσμα να προσομοιάζουν περισσότερο με θεματική συνεύρεση περιορισμένου χρόνου μεταξύ ανόμοιων γεωπολιτικών μεγεθών. Ως τέτοια θα μπορούσε να εξελιχθεί η πρόσφατη Αραβοϊσραηλινή προσέγγιση, στο περιβάλλον της οποίας κυρίαρχο στοιχείο είναι και θα παραμένει η ενεργή ώσμωση θεμελιωδών αντιθέσεων.
Για τις ΗΠΑ, είναι προφανές πως η επένδυση σε αυτού του είδους τις συμμαχίες, είναι μια λύση ανάγκης, μέσα από την οποία επιχειρεί να ενισχύσει την θέση της και να ανακόψει την διάχυση ισχύος στην οποία επιδίδονται συστηματικά οι κυρίαρχοι στρατηγικοί της ανταγωνιστές (Κίνα – Ρωσία).Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, επιδιώκει να καρπωθεί το μέγιστο δυνατό των ωφελημάτων μέσα στον χρόνο, προκειμένου να τα μετατρέψει σε στρατηγικά πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων της. Σε αυτήν ακριβώς την λογική επιχειρεί να προσαρμόσει την σχέση της και με την απείθαρχη Τουρκία. Σε αυτήν την προσπάθεια, δεν έχει και δεν θα έχει τελικά πραγματικό σύμμαχο την Ευρώπη, αφού οι επιδιώξεις της είναι διακριτά διαφορετικές.Η Ευρώπη βλέπει αγορές.
Και με αυτήν την έννοια οι ευρωπαϊκές επιδιώξεις είναι εν δυνάμει βιώσιμες στο βάθος του χρόνου. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ανακτήσουν γεωπολιτική πλανητική ηγεμονία ή πιο σωστά το πιο ρεαλιστικό τμήμα του βαθέως Αμερικανικού κράτους, προσβλέπει σε μια όσο το δυνατόν περισσότερο ενισχυμένη θέση των ΗΠΑ στο Διεθνές σύστημα. Και στο πλαίσιο αυτής ακριβώς της επιδίωξης, τα Αμερικανικά κέντρα εξουσίας έχουν απόλυτη επίγνωση πως αυτό το οποίο πρόκειται να διαχειριστούν είναι μια σύνθετη εξίσωση που θα κινηθεί σε δύο κυρίαρχες κατευθύνσεις. Βάθεμα της εξάρτησης σε βάρος των αδύναμων κρίκων του συμμαχικού μπλοκ και μοίρασμα της τράπουλας δηλαδή πλιάτσικο μέσα από το οποίο θα εξαργυρώσουν την ανοχή και την μερική στήριξη των χειραφετημένων συμμάχων τους.
- Η Ευρώπη και οι ΗΠΑείναι οι ισχυροί μας σύμμαχοι…
- Οι περιφερειακές συμμαχίεςστις δάφνες των οποίων φρόντισε να επικαθήσει η πολιτική τάξη της χώρας πουλώντας πέτσινα success, είναι το πρωτογενές υλικό που ανατροφοδοτεί τις εθνικές μας αυταπάτες…
Και σε ένα περιβάλλον προκλήσεων, ευκαιριών, συμπιεσμένου γεωπολιτικού χρόνου, ασταθών ισορροπιών αλλά και απειλών, οι πάντες σπεύδουν να καρπωθούν τα πάντα και το κάνουν σχεδιάζοντας, εκβιάζοντας, και επιδεικνύοντας διάθεση γεωπολιτικής χειραφέτησης…Την ίδια στιγμή η Ελλάδα παραδομένη στην απόλυτη Νιρβάνα της, σύρεται σε διμερείς διερευνητικές, εκβιάζεται μαζί με την Κύπρο για την συμμετοχή της σε αδιέξοδες πενταμερείς, υπονομεύεται από τις ντόπιες Σειρήνες της πέμπτης φάλαγγας που την καλούν να συμβιβαστεί με τα ελάχιστα για να μην χάσει τα πάντα, σαλπάρισε χωρίς πυξίδα και χωρίς ξεκάθαρο προορισμό σε ένα φουρτουνιασμένο γεωπολιτικό πέλαγος ελπίζοντας στον Αη Νικόλα για ένα αγνώστου ταυτότητας ασφαλές λιμάνι…Και όλα αυτά με τιμονιέρη ένα πολιτικό προσωπικό που αρνείται να παρατάξει επιθετικά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας…
Αποφεύγει να επιδείξει την αναγκαία αποφασιστικότητα απέναντι στον κλιμακούμενο τουρκικό τσαμπουκά… Δεν έκανε απολύτως τίποτε για να προσδώσει πραγματικό στρατηγικό βάθος στις περιφερειακές πολυμερείς μπολιάζοντάς τες με ένα δυναμικό όραμα που να μπορεί να προσβλέπει σε μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα με νέους ρόλους και νέους πρωταγωνιστές… Ανανεώνει τα μηνύματα ηττοπάθειας απέναντι σε μια θρασύδειλη Τουρκία, η οποία κατά βάθος φοβάται την σύγκρουση με μια αποφασισμένη Ελλάδα και τρέμει στην ιδέα πως θα μπορούσε να δηλώσει απερίφραστα ένα ωραίο πρωί, πως υιοθετεί το δόγμα του πρώτου συντριπτικού στρατηγικού πλήγματοςκαι Γαία πυρί μιχθήτω…
*Ο Κώστας Κυριακοπουλος είναι δημοσιογράφος από το 1989. Μέχρι το 2013 εργάστηκε στην «Ελευθεροτυπία» (καθημερινό φύλλο, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Έψιλον, Enet) ως ρεπόρτερ, συντονιστής, αρχισυντάκτης. Ασχολήθηκε με το αστυνομικό ρεπορτάζ, την τρομοκρατία, το ελληνικό και το διεθνές οργανωμένο έγκλημα, με άρθρα γνώμης και ερευνητικό ρεπορτάζ (στα έντυπα) καθώς και με το online content management στο www.enet.gr Παράλληλα, εργάστηκε με την ίδια θεματολογία στα περιοδικά MEN, KLIK, Esquire. Ασχολείται και με την νουάρ λογοτεχνία.
Photo:Fgreeknet.wordpress.com
(Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη)
Πηγή: Αnixneuseis.gr
