Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες την Πέμπτη (17 Οκτωβρίου) για τεταμένες και δύσκολες συνομιλίες σχετικά με τη διαχείριση της μετανάστευσης από το μπλοκ.
Δύο από τα πιο δύσκολα θέματα της ατζέντας είναι το πώς θα αυξηθούν οι απελάσεις παράτυπων μεταναστών και αν θα εφαρμοστεί νωρίτερα από το προγραμματισμένο η ήδη συμφωνηθείσα αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το άσυλο και τη μετανάστευση.
Οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ δέχονται συνεχείς πιέσεις από τους ψηφοφόρους για να αποκτήσουν έναν σταθερό έλεγχο της μετανάστευσης. Όμως, οι μέχρι τώρα διαφωνίες μεταξύ των χωρών -ιδιαίτερα για τον επιμερισμό ευθυνών για τις αιτήσεις ασύλου- έχουν δυσκολέψει την ΕΕ να διατηρήσει μια κοινή προσέγγιση του προβλήματος.
Οι διπλωμάτες της ΕΕ αμφιβάλλουν ότι η σύνοδος κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης θα μπορέσει να πετύχει κάτι ουσιαστικό για τη μετανάστευση, αν και οι συνομιλίες προβλέπονται μακροσκελείς έως αργά το βράδυ. Συνήθως όμως, οι σύνοδοι κορυφής της ΕΕ είναι απρόβλεπτες και πάντα υπάρχει η ελπίδα μεταξύ των διπλωματών ότι από αυτόν τον διάλογο ίσως τουλάχιστον να τεθούν οι βάσεις για κάποιου είδους συμφωνία στην επόμενη σύνοδο κορυφής τον Δεκέμβριο.
Η συζήτηση για το μεταναστευτικό θα διεξαχθεί μαζί με τις συνομιλίες για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Θα είναι, επίσης, η τελευταία σύνοδος κορυφής της ΕΕ για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, καθώς θα αποχωρήσει από τα καθήκοντά του στα τέλη Νοεμβρίου για να τον αντικαταστήσει από την 1η Δεκεμβρίου ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα.
Τα αποτελέσματα και τα συμφωνηθέντα της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου – τα λεγόμενα συμπεράσματα – αποτελούν ουσιαστικά πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές για το νομοθετικό έργο της ΕΕ, αλλά απαιτούν την υποστήριξη και των 27 ηγετών της ΕΕ για να περάσουν.
Ένας αισιόδοξος διπλωμάτης της ΕΕ τοποθετεί τις πιθανότητες υπέρ των ουσιαστικών συμπερασμάτων για τη μετανάστευση σε 60/40, λέγοντας ότι θα ήταν «ωραίο να υπάρχουν» γραπτές συμφωνίες στη σύνοδο κορυφής, αλλά «όχι απαραίτητο».
Ωστόσο, οι περισσότεροι διπλωμάτες με τους οποίους μίλησε το Euractiv λένε ότι μια συμφωνία για τη μετανάστευση σε αυτή τη σύνοδο κορυφής είναι απίθανο επιτευχθεί και το πιο πιθανό είναι να υπάρξει στο τέλος μια βασική δήλωση ότι οι ηγέτες συζήτησαν το εν λόγω θέμα και θα επανέλθουν σε αυτό αργότερα.
Πρόωρη εφαρμογή των νέων μεταναστευτικών νόμων
Ορισμένα κράτη μέλη, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία, θέλουν να επιταχύνουν την εφαρμογή τουλάχιστον ορισμένων τμημάτων του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ. Το σύμφωνο τροποποιεί τους νόμους που διέπουν θέματα όπως η επεξεργασία των αφίξεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, η διαχείριση των αιτήσεων ασύλου και η κατανομή των βαρών μεταξύ των κρατών μελών.
Σε μια μακροσκελή επιστολή προς τους ηγέτες της ΕΕ τη Δευτέρα (14 Οκτωβρίου), η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για την «ταχεία προώθηση της εφαρμογής του Συμφώνου».
Η Πολωνία, ωστόσο, είναι πολύ πιθανό να αντιταχθεί σε οποιοδήποτε συμπέρασμα σχετικό με την προώθηση της εφαρμογής του συμφώνου.
Η χώρα έχει υποδεχθεί εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες, ενώ το καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο στη Λευκορωσία στέλνει μετανάστες από τα πολωνικά σύνορα για να ασκήσει πίεση στην ΕΕ. Για τη Βαρσοβία, η υποδοχή περισσότερων μεταναστών από αλλού αποκλείεται.
Το τελευταίο συμβιβαστικό προσχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου, με ημερομηνία της Τετάρτης (16 Οκτωβρίου) – που είδε το Euractiv – δεν αναφέρει ρητά το σύμφωνο σε κανένα σημείο. Ωστόσο, το έγγραφο τονίζει «τη σημασία της εφαρμογής της υιοθετημένης νομοθεσίας της ΕΕ», μια έμμεση αναφορά στο σύμφωνο.
Ένας διπλωμάτης υποστήριξε ότι οι συνομιλίες της Πέμπτης για το μεταναστευτικό θα είναι πιο παραγωγικές μακροπρόθεσμα αν οι ηγέτες αποφύγουν να κολλήσουν στο αν θα συμφωνήσουν ή όχι για την έγκαιρη εφαρμογή εκεί και τότε.
Αλλά ένας άλλος δήλωσε ότι οι ηγέτες θα συζητήσουν το θέμα αυτό ανεξάρτητα από το αν αυτό διευκρινίζεται ή όχι στο τελευταίο σχέδιο συμπερασμάτων του Μισέλ.
Απελάσεις και επιστροφές
Οι ηγέτες θα συζητήσουν επίσης τη συχνά περίπλοκη πρόκληση των απελάσεων, καθώς και την αμφιλεγόμενη ιδέα της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου και των επαναπροωθήσεων σε κέντρα ή «κόμβους επιστροφής» εκτός της ΕΕ.
Η εκτενής επιστολή της Φον ντερ Λάιεν – που χαρακτηρίστηκε από έναν διπλωμάτη της ΕΕ ως «βιβλική» – καλεί σε συμφωνίες με χώρες της Βόρειας Αφρικής, των Δυτικών Βαλκανίων και αλλού για την εξεύρεση τρόπων μείωσης των αφίξεων και αύξησης της επιστροφής των παράτυπων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους.
Στην επιστολή, η Πρόεδρος της Κομισιόν ζητά επίσης από τους ηγέτες της ΕΕ να «διερευνήσουν πιθανούς τρόπους προόδου όσον αφορά την ιδέα της ανάπτυξης κόμβων επιστροφής εκτός της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο της νέας νομοθετικής πρότασης για τις επιστροφές».
Η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών δεν εξετάζεται στο νέο σύμφωνο. Η τελευταία απόπειρα αναθεώρησης των κανόνων της ΕΕ για το θέμα αυτό το 2018 είχε κολλήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου οι νομοθέτες δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν.
Οι διπλωμάτες τώρα είναι επιφυλακτικοί σχετικά με το πώς θα λειτουργούσαν οι κόμβοι επιστροφής ή ακόμη και πού θα μπορούσαν να βρίσκονται.
Στην επιστολή της, η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε επίσης ότι η ΕΕ θα μπορούσε να «αντλήσει διδάγματα» από μια πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Ιταλίας και της Αλβανίας. Ωστόσο, η συμφωνία καλύπτει μόνο τους ανθρώπους που διασώζονται στη θάλασσα και στη συνέχεια μεταφέρονται στο αλβανικό έδαφος, όπου οι αιτήσεις ασύλου τους εξετάζονται υπό ιταλική δικαιοδοσία. Προς το παρόν, αυτή η διμερής συμφωνία δεν επιτρέπει την απέλαση κανενός από το ιταλικό έδαφος στην Αλβανία.
Το γεγονός ότι δεν έχουν δοθεί λεπτομέρειες για το σχήμα αυτό καθιστά δύσκολο το να επιτευχθεί και σήμερα απίθανο μια συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών σχετικά τους κόμβους επιστροφής. Επιπλέον, παρά το ότι διπλωμάτες από πολλά κράτη μέλη είναι ενθουσιασμένοι με την ιδέα επί της αρχής, μια συμφωνία θα πρέπει να έλθει με ομοφωνία όλων των κρατών και η ισπανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, έχει ήδη εκφράσει τις επιφυλάξεις της απέναντι στην ιδέα.
Χάσμα Βορρά-Νότου
Η Γερμανία και η Ολλανδία πιέζουν επίσης για συμπεράσματα σχετικά με την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων: ιδίως του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, ο οποίος απαιτεί οι αιτήσεις ασύλου από παράτυπους μετανάστες να εξετάζονται από την πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία φθάνουν.
Αυτό επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τις μεσογειακές χώρες, ιδίως την Ελλάδα και την Ιταλία. Υπάρχουν όμως ανησυχίες ότι πάρα πολλοί άνθρωποι που φθάνουν σε αυτές τις χώρες καταλήγουν να ζητούν άσυλο αλλού, ένα φαινόμενο γνωστό ως δευτερογενής μετανάστευση.
Το θέμα φέρνει σε αντιπαράθεση τον ευρωπαϊκό βορρά και νότο: ενώ οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί επιθυμούν συμπεράσματα που παραπέμπουν στο πρόβλημα σε αυτή τη σύνοδο κορυφής, ορισμένες μεσογειακές κυβερνήσεις επιθυμούν μια μη δεσμευτική συζήτηση προς το παρόν την ώρα που διπλωμάτες λένε ότι ίσως είναι ανοιχτοί στο να συμφωνήσουν κάτι γραπτώς στην επόμενη σύνοδο κορυφής, τον Δεκέμβριο.
Το τελευταίο σχέδιο συμβιβασμού που πρότεινε ο Μισέλ υπογράμμιζε τη σημασία της «εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας», υπονόωντας μάλλον και τον κανονισμό του Δουβλίνου ΙΙΙ, ο οποίος έχει προκαλέχει διαμάχες.
Πηγή: Εuractiv.gr
Leave a comment