ΜΜΕ ΚΑΙ ΕΙΔΗΣΗ: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Γράφει ο Ιωάννης Φωτόπουλος∗

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες λειτουργίας της δημοκρατικής κοινωνίας, καθώς μέσω αυτών διαχέεται η πληροφορία, διαμορφώνονται οι αντιλήψεις και καλλιεργείται η δημόσια σφαίρα διαλόγου. Στη σύγχρονη εποχή της ταχύτητας και της άμεσης πρόσβασης, η είδηση ταξιδεύει με πρωτοφανή ρυθμό, γεγονός που από τη μία πλευρά ενισχύει την ενημέρωση των πολιτών και από την άλλη δημιουργεί νέες προκλήσεις σχετικά με την αξιοπιστία, την ποιότητα και τον τρόπο παρουσίασης της πληροφορίας.

Η είδηση δεν αποτελεί απλώς μια καταγραφή ενός γεγονότος. Είναι διαμεσολαβημένη από τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ επιλέγουν να την παρουσιάσουν. Η επιλογή των θεμάτων, η γλώσσα, ο τίτλος, ακόμη και η σειρά παράθεσης των πληροφοριών διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο πολίτης αντιλαμβάνεται το γεγονός. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως framing, επηρεάζει καθοριστικά την κοινή γνώμη και συχνά τοποθετεί τα ΜΜΕ στο επίκεντρο συζητήσεων περί αντικειμενικότητας και δεοντολογίας.

Η ανάπτυξη των ψηφιακών μέσων, των κοινωνικών δικτύων και των ιδιωτικών πλατφορμών έχει ανατρέψει τα παραδοσιακά μοντέλα ενημέρωσης. Οι πολίτες πλέον δεν είναι μόνο δέκτες, αλλά και παραγωγοί ειδήσεων, μοιράζοντας περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ευκαιρίες για έναν πιο συμμετοχικό δημόσιο διάλογο, αλλά ταυτόχρονα επιτρέπει την εύκολη διάδοση ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης. Η ανάγκη για επαλήθευση πηγών, διασταύρωση δεδομένων και κριτική ανάλυση είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Από την άλλη πλευρά, τα παραδοσιακά ΜΜΕ συνεχίζουν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, διαθέτοντας επαγγελματίες δημοσιογράφους, θεσμικά πλαίσια λειτουργίας και κώδικες δεοντολογίας. Η πρόκληση, ωστόσο, βρίσκεται στη διατήρηση της ανεξαρτησίας τους από τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, τα οποία συχνά επιδιώκουν να επηρεάσουν την ειδησεογραφική κάλυψη.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται ενίσχυση της παιδείας των πολιτών ως προς τα ΜΜΕ. Η κριτική σκέψη, η ικανότητα αξιολόγησης της πληροφορίας και η αντίληψη των μηχανισμών παραγωγής ειδήσεων αποτελούν βασικά στοιχεία για μια υγιή δημοκρατία. Η ενημέρωση δεν πρέπει να είναι παθητική διαδικασία, αλλά ενεργητική συμμετοχή σε έναν διάλογο που καθορίζει το συλλογικό μέλλον.

Συμπερασματικά, τα ΜΜΕ και η είδηση αποτελούν δύο αλληλένδετες διαστάσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Η ισχύς τους μπορεί να ενημερώνει, να ευαισθητοποιεί και να ενισχύει τη δημοκρατική λειτουργία, αλλά παράλληλα μπορεί να διαστρεβλώνει, να κατευθύνει και να χειραγωγεί. Γι’ αυτό, η ευθύνη τόσο των μέσων όσο και των πολιτών είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση μιας πλουραλιστικής και αξιόπιστης ενημέρωσης.

∗ Ο Ιωάννης Φωτόπουλος είναι Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Οικονομολόγος και Δημοσιογράφος, Μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων