ΔΙΕΘΝΗ
ΠΩΣ Ο ΡΩΣΙΚΟΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗ ΒΟΣΝΙΑ;

Της Majda Ruge*

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία απειλεί να αποσταθεροποιήσει τα Δυτικά Βαλκάνια. Τους τελευταίους μήνες, το μοναδικό πιο σημαντικό ερώτημα στην περιοχή ήταν εάν μπορεί να ξεσπάσει μια νέα σύγκρουση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ή στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, όπου οι εντάσεις έχουν αυξηθεί. Ο φόβος είναι ότι η Ρωσία, ακόμη κι αν έχει βαλτώσει στον πόλεμο στην Ουκρανία, μπορεί να επιχειρήσει να αποσταθεροποιήσει χώρες στη γειτονιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Μόσχα θα μπορούσε να το κάνει είτε για παράδειγμα πληρώνοντας Σέρβους διαδηλωτές στα βόρεια του Κοσσυφοπεδίου να πυροβολήσουν εναντίον αστυνομικών ή με το να διεξάγει μια μεγαλύτερης κλίμακας επιχείρηση για να ενθαρρύνει την απόσχιση της Republika Srpska –μία από τις δύο οντότητες που απαρτίζουν τη Βοσνία. Λίγες εβδομάδες αφότου η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία, ο Ιγκόρ Καλαμπούκοφ –ο Ρώσος πρέσβης στη Βοσνία- δήλωσε ότι “το παράδειγμα της Ουκρανίας μας δείχνει τι περιμένουμε. Εάν υπάρξει κάποια απειλή, θα απαντήσουμε”. Φαινόταν να προειδοποιεί ότι εάν η Βοσνία επιδιώξει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία θα εισέβαλε στη χώρα. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, η ρωσική πρεσβεία υποστήριξε πως ο Μιλοραντ Ντοντικ –ο Σερβος, μέλος της τριμερούς Βοσνιακής Προεδρίας- έχει μια ιδιωτική συμφωνία με τον πρόεδρο Πούτιν για το πώς θα προχωρήσει στη Βοσνία.

Αυτές οι απειλές όπως είναι φυσιολογικό, ανησυχούν τους Βόσνιους. Η πλήρους κλίμακας εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, έφερε τραυματικές μνήμες από τον πόλεμο στη Βοσνία του 1992-1995 –στη διάρκεια του οποίου οι μεγαλύτεροι γείτονες της Βοσνίας, η Σερβία και η Κροατία, προσπάθησαν να προσαρτήσουν τμήματα της επικράτειάς της. οι απειλές αναστάτωσαν επίσης τους δυτικούς ηγέτες: τον Μάρτιο, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ ανέφερε ξεκάθαρα τη Βοσνία, μαζί με τη Γεωργία και τη Μολδαβία, ότι κινδυνεύουν από σύγκρουση που προκαλείται από τη ρωσική παρέμβαση.

Μέχρι προσφάτως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πρόθυμη να δείξει ότι η Βοσνία ήταν σταθερή και έτοιμη για το κλείσιμο του γραφείου του ύπατου εκπροσώπου, το οποίο επιβλέπει την εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον. Όμως η ΕΕ έχει τώρα αντιστρέψει τη θέση της σε αυτό, δίνοντας άνευ προηγουμένου πολιτική υποστήριξη στον θεσμό και αναπτύσσοντας άλλους 500 στρατιώτες στη Βοσνία. Η Γερμανία έστειλε 50 στρατιώτες για να υποστηρίξουν την EUFOR Althea, την ευρωπαϊκή στρατιωτική αποστολή που είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στη Βοσνία. Ενώ αυτός ο αριθμός είναι ανεπαρκής, η αντίθεση με την κατάσταση πριν από λίγα χρόνια –όταν το κλείσιμο του Γραφείου και η EUFOR έμοιαζαν επικείμενα- δείχνει ότι τα δυτικά κράτη αναγνωρίζουν πλέον το πόσο εύθραυστη είναι η ειρήνη στη Βοσνία, ένα τέταρτο του αιώνα μετά το τέλος του πολέμου.

Ενώ η αναζωπύρωση της προσοχής των Ευρωπαίων για τη Βοσνία έχει καθυστερήσει πολύ, θα χρειαστεί να κατανοήσουν αρκετά βασικά ζητήματα εάν θέλουν να αποτρέψουν άλλη μία σύγκρουση στη χώρα. Αυτά τα ζητήματα είναι: τα κανάλια της ρωσικής παρέμβασης που μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τη Βοσνία. Τη μορφή που θα μπορούσε να πάρει μια τέτοια παρέμβαση. Τα συμφέρον της Ρωσίας στη Βοσνία. Η πολιτική, οικονομική μόχλευση και σε σχέση με την ασφάλεια, τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Κρεμλίνο για να προστατεύσει αυτά τα συμφέροντα. Και οι τρόποι με τους οποίους η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα επηρεάσει την ικανότητά της να δράσει στη Βοσνία.

Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα, οι δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να διαχωρίσουν τους κινδύνους που σχετίζονται με τη Ρωσία, από αυτούς που είναι εσωτερικοί ή περιφερειακοί. Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η απειλή για την ειρήνη στη Βοσνία είναι κατά κύριο λόγο εγχώρια και περιφερειακή, ενώ η Ρωσία διαδραματίζει έναν ρόλο spoiler, όπου μπορεί να το κάνει με χαμηλό κόστος. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Βοσνίας δέχονται επανειλημμένως επιθέσεις από Σερβοβόσνιους –και πιο διακριτικά, από Κροάτες Βόσνιους- εθνικιστές πολιτικούς από το 1996, όταν ξεκίνησε η εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέητον. Δεν υπήρξε καμία διαρθρωτική αλλαγή στη Βοσνία ή στην περιοχή που θα μπορούσε να προκαλέσει την υποχώρτηση αυτών των επιθέσεων στο εγγύς μέλλον. Τα πιο σημαντικά όργανα της Ρωσίας είναι αυτοί οι παράγοντες και οι μηχανισμοί συνταγματικού αποκλεισμού που έχει στη διάθεσή της- χωρίς αυτούς, η ρωσική επιρροή στη Βοσνία θα ήταν τόσο μικρή όσο και στην Αλβανία.

Ο λόγος για τον οποίο παρόλα αυτά, το βοσνιακό κράτος επιβίωσε –και γιατί, κάπως παράδοξα, η κεντρική κυβέρνηση της Βοσνίας έγινε ακόμη πιο ισχυρή μεταξύ 1996-2006- είναι ότι οι δυτικοί παράγοντες πραγματοποίησαν σημαντικές πολιτικές επενδύσεις και επενδύσεις στην ασφάλεια στη χώρα.

Ενώ η Ρωσία φαίνεται να είναι ένας ταραξίας με επιτυχία στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει λίγη δύναμη στη Βοσνία σε σχέση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η Ρωσία δεν έχει οικονομική μόχλευση με την οποία να αποθαρρύνει ή να χρηματοδοτήσει την απόσχιση της Republika Srpska. Η ικανότητά της να διαμορφώνει την εσωτερική πολιτική προκύπτει από το γεγονός ότι οι στόχοι της είναι πιο απλοί από εκείνους της ΕΕ και των ΗΠΑ. Η Δύση προσπάθησε να πείσει τις τοπικές εθνικιστικές ελίτ να συνεργαστούν ενεργά στη διαδικασία οικοδόμησης κράτους, αλλά ο στόχος της Ρωσίας ήταν πάντα να κρατήσει τα πράγματα ως έχουν –διασφαλίζοντας ότι οι πληρεξούσιοί της παρεμποδίζουν αυτή τη διαδικασία.

Με άλλα λόγια, η Ρωσία δεν χρειάστηκε ποτέ να αλλάξει τη συμπεριφορά των Σερβοβόσνιων ή Κροατοβόσνιων εθνικιστικών ηγετών. Αντιθέτως, το έργο της να υπονομεύσει το βοσνιακό κράτος ήταν ένα όπλο που η Ρωσία μπορούσε να πάρει. Η Ρωσία πέτυχε να υπονομεύσει τις δυτικές πρωτοβουλίες, μόνο επειδή, από το 2008, οι Ηπα και η ΕΕ έχουν σταδιακά αποδεσμευτεί από τη Βοσνία και έχουν προσπαθήσει να “μαλακώσουν” τους Ρώσους πληρεξούσιους εκεί.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://ecfr.eu/publication/the-past-and-the-furious-how-russias-revisionism-threatens-bosnia/

*Η Majda Ruge είναι Ανώτερος Συνεργάτης Πολιτικής,Τομείς εξειδίκευσηςΕθνικισμός, ανελεύθερες δημοκρατίες και σύλληψη κράτους, οικοδόμηση κράτους μετά τη σύγκρουση και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, ΚΕΠΠΑ, Δυτικά Βαλκάνια, διατλαντικές σχέσεις

 

 

 

 

 

 

Πηγή: Capital.gr

Tag

Related Post

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *