ΑΠΟΨΕΙΣ
ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΕΡΑΝΙΣΜΑΤΑ: «ΤΟΥΡΚΟΕΛΛΗΝΙΚA ΖΗΤHΜΑΤΑ», ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚO ΠΟΓΚΡOΜ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, Ο ΑΤΤΙΛΑΣ Ι, ΙΙ, Η ΣΤΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΞΊΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ

Του Ιω. Σ. Τουλουμάκου*

«Οποιαδήποτε πλευρά της εθνικής ταυτότητας σε οποιαδήποτε στιγμή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας συνδέεται με τον τουρκικό παράγοντα, ενώ τα σχετικά με την Ελλάδα ζητήματά μας διαπλέκονται με τα θέματα που σχετίζονται με την Δύση» γράφει στον πρόλογο του βιβλίου του «Οι τουρκοελληνικές σχέσεις 1821-1993» ο  Τούρκος καθηγητής πολιτικών επιστημών S. S. Gurel που διετέλεσε επίσης βουλευτής Σμύρνης, Υπουργός , κυβερνητικός εκπρόσωπος και τελευταία (το 2002), αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών. (Ελληνική μετάφραση: Π. Τουλουμάκου, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Κυριακίδη, 2008) Για την αντιπροσωπευτική αξία των απόψεων που υποστηρίζονται στο βιβλίο, αυτά τα βιογραφικά στοιχεία έχουν την ευνόητη ιδιαίτερη σημασία στην παρούσα, από την πολιτική επικαιρότητα υπαγορευόμενη, αναδρομή. Από τις απόψεις αυτές έχουν επιλεγεί και παρατίθενται «αυτολεξεί» οι ακόλουθες:

  • Στα τρία μεγάλα κράτη (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία η Ελλάδα χρωστάει την ανεξαρτησία της, στην μεροληπτικότητά τους έναντι της Τουρκίας στηριζόταν η επεκτατική αλυτρωτική της πολιτική (σ. 19)
  • Τα πρώτα εδαφικά κέρδη της εις βάρος του Οθωμανικού κράτους απέκτησε η Ελλάδα χωρίς να πολεμήσει-παρέμεινε ουδέτερη στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1877/1878 και όμως της δόθηκαν η Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου(σ. 43)
  • Μετά την βαριά ήττα της το 1897 από τα οθωμανικά στρατεύματα η Ελλάδα έφθασε στα πρόθυρα της εξάλειψής της, σώζεται όμως από τα ευρωπαϊκά κράτη, η Θεσσαλία δόθηκε και πάλι στην Ελλάδα και η Κρήτη έγινε αυτόνομη με ύπατο αρμοστή μέλος της βασιλικής οικογένειας (σ. 44)
  • Με την βοήθεια της Μεγάλης Βρετανίας κατά την διάρκεια της Συνδιάσκεψης Ειρήνης στο Παρίσι (το1919), οι Έλληνες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αρπάξουν ένα μεγάλο μερίδιο από την Μικρά Ασία- διαστρεβλώνοντας ακόμη τους πληθυσμιακούς αριθμούς (14 εκ. Μουσουλμάνοι, 1,254 εκ Έλληνες) (σ.47/48).
  • Στην σκληρή αντίδραση των Συμμάχων(και όχι μόνο της ελληνικής κυβέρνησης) οφειλόταν η αποτυχία της προσπάθειας των Τούρκων αντιπροσώπων για την απομάκρυνση του Πατριαρχείου από την Κωνσταντινούπολη , το 1923 (σ. 54).
  • Μετά την έναρξη της Δεύτερης Ειρηνευτικής Επιχείρησης ο Καραμανλής συγκάλεσε το ελληνικό πολεμικό  συμβούλιο και ζήτησε την κήρυξη πολέμου εναντίον της Τουρκίας. Οι στρατηγοί δεν δέχονταν. Ο Καραμανλής ήθελε να αποσταλούν από την Κρήτη μονάδες τεθωρακισμένων στην Κύπρο καθώς και υποβρύχια εναντίον των τουρκικών πλοίων και ελληνικές αεροπορικές δυνάμεις εναντίον τουρκικών στόχων. Αλλά ο ελληνικός στρατός δεν μπορούσε να αποτολμήσει όλα αυτά. (σ. 96) 

 

  • Από τα τέσσερα μέρη του κεφαλαίου «Τα ζητήματα του Αιγαίου» τα τρία («Το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας», «Το πρόβλημα των χωρικών υδάτων», «Το πρόβλημα του εναερίου χώρου») περιέχουν τις γνωστές διεκδικήσεις, στο πρώτο και εκτενέστερο με τον τίτλο «Το καθεστώς αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου» γράφονται τα εξής: «Η Στρατιά του Αιγαίου είναι ένα στρατιωτικό σώμα που ιδρύθηκε πολύ μετά την έναρξη της στρατιωτικής δραστηριότητας εναντίον της Τουρκίας. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν είναι δυνατόν να αιτιολογείται ο εξοπλισμός των νησιών στο όνομα της νόμιμης άμυνας. Πριν από ό,τι άλλο, η έννοια του δικαιώματος της νόμιμης άμυνας προβλέπει ότι ένα κράτος που δέχεται ένοπλη επίθεση, οφείλει να προστατευθεί με μέσα ίδια με εκείνα του επιτιθέμενου(σ.103). Συμπληρώνοντας το επόμενο («Η περίοδος 1976-1990 –Οι τουρκοελληνικές σχέσεις υπό την σκιά της Κύπρου, του Αιγαίου και της Δύσης») ως εξής: «Τον Ιούνιο του 1975 η Τουρκία επέσπευσε τις έρευνές της στο Αιγαίο. Τον Ιούλιο εξάλλου ιδρύθηκε η Στρατιά του Αιγαίου που βρισκόταν στην σημαντική πόλη της Σμύρνης. Επειδή ήταν φανερό ότι η νέα στρατιά ιδρύθηκε τότε για να αντιμετωπίσει την προερχόμενη από το Αιγαίο απειλή, αλλά και ως αντίδραση στο εμπάργκο όπλων που ξεκίνησαν να εφαρμόσουν οι ΗΠΑ αμέσως μετά τις εξελίξεις στην Κύπρο, αυτή η 4η Στρατιά ιδρύθηκε ως μια δύναμη που δεν θα παραχωρούνταν από την Τουρκία στο ΝΑΤΟ» (σ.110).                     
  • Οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις-Αγγλία, Γαλλία Ρωσία- ανεγνώρισαν τον αγώνα της ελευθερίας των Ελλήνων μόνο αφότου οι Φιλέλληνες από όλα τα κοινωνικά στρώματα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες έδειξαν με έμπρακτη συμπαράσταση-βιβλία, δημοσιεύματα στον ημερήσιο τύπο, εράνους, εθελοντική συμμετοχή στον αγώνα-την πολιτική και ηθική σημασία του προπάντων μετά τις ακραίες βαρβαρότητες των Τούρκων. Η πρώτη, σύμφωνα με την περιγραφή από ένα Γερμανό ιστορικό: «Τον Απρίλιο του 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄απαγχονίστηκε με πλήρη αμφίεση μπροστά από την μεσαία πύλη του πατριαρχικού ναού, τρεις μητροπολίτες και τρεις ιερείς μπροστά από τους ναούς τους. Μισή ώρα μετά τον θάνατο του Πατριάρχη ο Μέγας Βεζίρης έβλεπε ηδονικά τον νεκρό πριν ρίξουν το πτώμα στην θάλασσα. (Β.Sosemann, Annaeherungen an Hellas, Βερολίνο 1995 σ. 54).
  • Η εισβολή (σε δυο φάσεις) στην Κύπρο το 1974 χαρακτηρίζεται στο βιβλίο του Τούρκου συγγραφέα ως « ειρηνευτική επιχείρηση» (σ. 92,95,96), αλλά στην διεθνή κοινή γνώμη είναι γνωστή ως Αττίλας Ι, ΙΙ με ό,τι σημαίνει η σύνδεση της ονομασίας με την παρουσία των Ούννων στην Ευρώπη για τους ίδιους τους εισβολείς από την μια μεριά που την έδωσαν και για κάθε μορφωμένο Ευρωπαίο από την άλλη.
  • Το πογκρόμ του Σεπτεμβρίου του 1955 κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης αποδίδεται βέβαια στο βιβλίο σε ευθύνη της τότε τουρκικής κυβέρνησης, αναφέρεται όμως απλώς ως «επαίσχυντο περιστατικό» ή «ως επονείδιστο γεγονός» (σ. 82, 113), σε αντίθεση με τις πολύ εκτενείς αναφορές στην «στέρηση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των Τούρκων της Δυτικής Θράκης» (σ. 112-115).
  • «Τους Μουσουλμάνους ¨Έλληνες υπηκόους δεν μπορεί να απελάσει η Ελλάς γιατί είναι χώρα που θέλει να σέβεται το διεθνές δίκαιο…Δεν είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς» γράφει ο Έλληνας διπλωμάτης Βύρων Θεοδωρόπουλος, αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων του πογκρόμ «ότι το ελληνικό κράτος θα οργάνωνε εν ψυχρώ μια επιχείρηση σαν αυτή της 6ης Σεπτεμβρίου 1955. Ακόμη λιγότερο ότι ο ελληνικός πληθυσμός της Ξάνθης και της Κομοτηνής θα προέβαινε αυθόρμητα σε τέτοιες αγριότητες. Θα προδίδαμε τον εθνικό μας χαρακτήρα και ως κράτος και ως άτομα, αν φθάναμε στο σημείο αυτό («Οι Τούρκοι και Εμείς», Αθήνα 1988 σ.314).                                                                       
     
  •  Σεπτεμβρίου και ο αφανισμός της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης» -Ελληνική μετάφραση από τα Αγγλικά, Αθήνα 2007, σ. 632-668, ο διακεκριμένος ιστορικός Σπύρος Βρυώνης κλείνει με τις ακόλουθες- ίσως ποτέ άλλοτε τόσο επίκαιρες επισημάνσεις. «Παρά την ριζική στροφή, πριν από μερικά χρόνια στην ελληνική εξωτερική πολιτική, η οποία έχει οδηγήσει στην υποστήριξη της υποψηφιότητας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο τουρκικός στρατός συνεχίζει την προκλητική τακτική των παραβιάσεων του ελληνικού εναερίου χώρου. Ταυτόχρονα, ο τουρκικός στρατός δυσκολεύεται να συμφωνήσει με την θεσμοποίηση των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των Τούρκων πολιτών. Μολονότι το πογκρόμ της 6ης -7ης Σεπτεμβρίου 1955 εκτυλίχθηκε πριν από μισό αιώνα, η κληρονομιά του περιπλέκεται, ακόμη και σήμερα σε ένα μεγαλύτερο ιστό περιφερειακών και διεθνών συμφερόντων. Αυτός ο ιστός είναι πράγματι το κλειδί για την κατανόηση σημαντικών πτυχών αυτής της εν εξελίξει ιστορίας. Στην πραγματικότητα, η «επιτυχία» του τουρκικού στρατιωτικού τέρατος κατά την διάρκεια των τελευταίων πενήντα χρόνων έχει καταστήσει το τουρκικό κράτος μόνιμο καταπατητή όχι μόνο των ανθρωπίνων και των πολιτικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων του, αλλά και των δικαιωμάτων της τεράστιας πλειονότητας του τουρκικού λαού»
  • Γεωπολιτικοί και δημογραφικοί λόγοι, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό όμως από οτιδήποτε άλλο, η εμφανής πολιτισμική διαφορά υπαγορεύουν την ανάγκη να εγκαταλειφθούν οι ρητορικές υπερβολές και οι ανειλικρινείς δικαιολογίες, με τις οποίες υποστηρίζεται η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση της Τουρκίας. Ωστόσο χρειάζεται μια θετική σαφής πολιτική απέναντι στη χώρα αυτή-πολιτική η οποία θα έχει ως κριτήριο την εξέλιξη και αυτοδυναμία της ίδιας της Ένωσης (Η. Schmιdt, «Die Selbstbehauptung Europas-Η αυτοδυναμία της Ευρώπης» Μόναχο 2000 σ.250).

 

Οι Αξίες της Ευρώπης    

 

 

  • Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη- μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, την δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. (Το Σύνταγμα της Ευρώπης, Άρθρο 1ο, Ειδική Έκδοση 2005). Οι αξίες αυτές συνιστούν «την κοινή ηθική όλων των Ευρωπαίων, στην διατήρηση των οποίων με κάθε τρόπο οφείλουν όλοι να συμβάλλουν (Schmidt, οππ., σ. 251)

 

*Ο Ιω. Σ. Τουλουμάκος ειναι Ομότιμος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής  του ΑΠΘ

 

Σημείωση: Η εικονογράφηση είναι των “Ανιχνεύσεων”

Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2021

 

 

(Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη) 

Πηγή: Anixneuseis.gr

Related Post

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *