Του Νίκου Μελέτη*

Στραμμένη στις περιφερειακές συνεργασίες με ένα σημαντικό βήμα, την σύγκληση αύριο στην Αθήνα διεθνούς συνάντησης χωρών των Τριμερών της Μεσογείου με χώρες του περσικού Κόλπου, είναι η Αθήνα, ενώ εκκρεμεί τηλεφωνική επικοινωνία του νέου υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ  Άντονι Μπλίνκεν με τον Ν. Δένδια αλλά και με τον Μ. Τσαβούσογλου.

Την ίδια στιγμή η Τουρκία επιμένει στην ρητορική της έντασης με την ανακίνηση θέματος αποστρατιωτικοποίησης των νησιών ενώ συγχρόνως κάνει άνοιγμα στις ΗΠΑ, επιχειρώντας μάλιστα να δημιουργήσει σύγχυση μεταξύ της υπόθεσης αγοράς και ενεργοποίησης των ρωσικών πυραύλων S-400 με την εντελώς διαφορετική υπόθεση της κατάληξης στην Ελλάδα των ρωσικών πυραύλων S-300 που είχαν παραγγελθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Στην Αθήνα αύριο υπό αυστηρότατα περιοριστικά μέτρα λόγω και του lockdown που αποφασίστηκε χθες το βράδυ, θα συναντηθούν οι υπουργοί εξωτερικών Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου – Ιορδανίας – Μπαχρέιν – Σαουδικής Αραβίας και από τα ΗΑΕ η υπουργός Προεδρίας (λόγω προσωπικού κωλύματος του ΥΠΕΞ) στο «Φόρουμ Φιλία» όπου θα εξετασθεί ένα ευρύ φάσμα συνεργασίας από την ασφάλεια τον τουρισμό, μέχρι την ενέργεια, το περιβάλλον, τον πολιτισμό και θα τεθούν οι βάσεις για στενότερη και συστηματική συνεργασία των χωρών (είχαμε αποκαλύψει την πρωτοβουλία την περασμένη Παρασκευή). Σε ένα Φόρουμ το οποίο θα μπορέσει να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου και όπου η Ελλάδα ως χώρα μάλιστα της Ε.Ε. μπορεί να έχει ιδιαίτερο ρόλο.

Η αυριανή συνάντηση είναι αποτέλεσμα έντονης δραστηριοποίησης της ελληνικής διπλωματίας τόσο με την τελευταία επίσκεψη του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη και του ΥΠΕΞ Ν. Δένδια στα ΗΑΕ όσο και με τις επισκέψεις που είχε πραγματοποιήσει σε χώρες της περιοχής ο Ν. Δένδιας. Το Φόρουμ αυτό θα είναι ανοικτό και σε άλλες χώρες που θα είναι πρόθυμες να συνεργασθούν στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου. Η σημασία της συνάντησης είναι αυτονόητη καθώς η Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια «ανοίγεται» και πάλι στον Αραβικό κόσμο στην Μ. Ανατολή και στον Κόλπο σε μια περίοδο κοσμογονικών αλλαγών στην ευρύτερη περιοχή. Και αυτή η προσπάθεια είχε ξεκινήσει και από την προηγούμενη κυβέρνηση παρά τις αστοχίες που είχαν υπάρξει ειδικά με την Σ. Αραβία.

Στην συνάντηση αυτή θα δοθεί η ευκαιρία για την συζήτηση και περιφερειακών θεμάτων όπως η Συρία, το Κυπριακό και η Λιβύη. Η Ελλάδα πάντως σε ότι αφορά την Λιβύη ετοιμάζεται να αποστείλει ως επικεφαλής της ελληνικής διπλωματικής Αρχής στην Τρίπολη έμπειρο διπλωμάτη που είχε υπηρετήσει πριν 12 περίπου χρόνια και πάλι στην Λιβύη, ενώ διατηρούνται και οι σχέσεις με τον νέο πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου Μοχάμεντ Μένφι του οποίου η οικογένεια μετά την απέλαση του από την Ελλάδα, είχε παραμείνει στην Αθήνα, την οποία επισκέπτονταν συχνά και στις επισκέψεις αυτές είχε επαφές με υψηλόβαθμα στελέχη του ελληνικού ΥΠΕΞ.

Την ίδια στιγμή πάντως η Τουρκία η οποία είναι αρνητική και επιθετική απέναντί σε τέτοια περιφερειακά σχήματα συνεχίζει να κάνει ανοίγματα σε Ευρώπη και Ουάσιγκτον αλλά και να χρησιμοποιεί απειλητική γλώσσα για την Ελλάδα.

Ο Ιμπραήμ Καλίν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον διπλωματικό σύμβουλο του προέδρου Μακρόν κ. Μπονέ με αντικείμενο τις διμερείς σχέσεις, τις ευρωτουρκικές σχέσεις, την Ανατολική Μεσόγειο, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Λιβύη, χωρίς να γίνει γνωστό οτιδήποτε περισσότερο για την επικοινωνία αυτή. Αν και λίγο αργότερα ο κ. Ερντογάν φρόντισε να «περιποιηθεί» τον κ. Μακρόν απαντώντας στην σύσταση του Γάλλου προέδρου να εγκαταλείψουν οι τουρκικές δυνάμεις την Λιβύη, δήλωσε ότι οι Γάλλοι και ο ίδιος ο Μακρόν «έχουν βαμμένα τα χέρια τους με αίμα στην Αλγερία και στην Ρουάντα…»

Συγχρόνως η τουρκική πλευρά δείχνει ικανοποιημένη από την τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ – Ερντογάν την Δευτέρα, όπου ο τούρκος πρόεδρος φαίνεται ότι πίεσε για την ανανέωση της Συμφωνίας για το μεταναστευτικό γνωρίζοντας ότι αυτό αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» της κ. Μέρκελ και ελπίζοντας έτσι ότι θα αποφύγει τις δύσκολες ερωτήσεις για την αποσταθεροποιητική πολιτική του όχι μόνο έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά και στην ευρύτερη περιοχή και ότι συγχρόνως θα φέρει πιο κοντά το πακέτο «δώρων» από την Ε.Ε., που έχει ονομαστεί «θετική ατζέντα».

Ο Τούρκος υπουργός άμυνας Χ. Ακάρ, πάντως σε μια εξαιρετικά προκλητική δήλωση δεν απαίτησε απλώς τον αφοπλισμό των ελληνικών νησιών, αλλά έκρινε ότι οι «Έλληνες αξιωματούχοι προκαλούν» γιατί «έχουν πραγματοποιήσει 78 επισκέψεις στα νησάκια που είναι δίπλα μας».

Με λίγα λόγια ο κ. Ακάρ θεωρεί ότι Έλληνες αξιωματούχοι προκαλούν επειδή επισκέπτονται περιοχές… ελληνικής κυριαρχίας και θέλοντας λίγο πολύ να γκριζάρει τα νησιά αυτά με το επιχείρημα ότι δεν έχουν αφοπλισθεί όπως απαιτεί η Τουρκία.

Όμως ο κ. Ακάρ σε μια προσπάθεια να στείλει κατευναστικό μήνυμα προς την Ουάσιγκτον επιχείρησε να μπερδέψει την εικόνα λέγοντας ότι η Τουρκία θα επιδιώξει για τους ρωσικούς πυραύλους και μπορεί να συζητήσει με τις ΗΠΑ ένα «μοντέλο» όπως εκείνο των S -300 στην Ελλάδα.  

Η υπόθεση των S – 300 στην Ελλάδα πριν 23 χρόνια δεν έχει καμιά σχέση με την υπόθεση των S – 400 στην Τουρκία.

Οι ρωσικοί πύραυλοι κατέληξαν στην Ελλάδα μετά την πίεση και τις απειλές πολέμου της Τουρκίας εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας σε περίπτωση που οι S -300 που είχαν αγορασθεί από την Λευκωσία, έφθαναν στο νησί. Με παρέμβαση και την σύμφωνη γνώμη των Αμερικανών οι πύραυλοι μεταφέρθηκαν στην Κρήτη ως λύση ανάγκης…

Η Ελλάδα δεν επιδίωξε με τους S – 300 να εκβιάσει την Δύση και τους Συμμάχους της, ούτε επιχείρησε να εντάξει το σύστημα στην αμυντική θωράκιση της χώρας και ελάχιστες φορές ενεργοποίησε τα ραντάρ των πυραύλων στην Κρήτη.

Οι S – 300 δεν έχουν εξάλλου την τεχνολογία εκείνη που διαθέτουν οι S – 400 όπου η συνύπαρξη στο ίδιο αμυντικό σύστημα, θα καθιστούσε ευάλωτα τα F-35 καθώς η Ρωσία διατηρεί την πρόσβαση στο σύστημα των S – 400 που έχει εγκατασταθεί στην Τουρκία.

Η Τουρκία αντιθέτως θεώρησε αρχικά ότι με την παραγγελία των S-400 θα εκβίαζε τους Αμερικανούς ώστε να της παραδώσουν τα «κλειδιά» της τεχνολογίας των πυραύλων Patriot και κατόπιν με την πρόσδεση της στο άρμα της Ρωσίας χρησιμοποιεί το θέμα των S-400 ως μέσο επίδειξης της «ανεξαρτησίας» της και του αυτόνομου περιφερειακού ρόλου της. Φυσικά τώρα που οι κυρώσεις των ΗΠΑ βάσει της νομοθεσίας CAATSA θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές και το ενδεχόμενο συμπληρωματικών κυρώσεων να είναι ορατό, η Τουρκία θα θελήσει να κάνει κάποια βήματα πίσω.

Όμως η διατήρηση των S-400 στο έδαφος της θα αποτελεί διαρκώς σημείο τριβής με την Ουάσιγκτον και δύσκολα θα πεισθούν οι ΗΠΑ από τις «δεσμεύσεις» του κ. Ακάρ ότι οι πύραυλοι θα είναι… ακίνδυνοι και θα ενεργοποιηθούν μόνο όταν η Τουρκία αισθανθεί απειλή…

Παράλληλα κάθε άλλο παρά εύκολος θα είναι και ο χειρισμός με την Ρωσία καθώς πέραν της οικονομικής πτυχής είναι και θέμα κύρους για την Ρωσία να προμηθευθεί με ένα από τα κορυφαία ρωσικά όπλα μια νατοϊκή χώρα, αν και ο Β. Πούτιν θα είχε πολλούς λόγους να ανεχθεί μια έστω και προσωρινή αδρανοποίηση των S-400 στο τουρκικό έδαφος, καθώς έτσι θα εξασφάλιζε ότι η Τουρκία θα συνέχιζε πιο ενισχυμένη το «διαλυτικό» παιγνίδι της στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

*Ο Νίκος Μελέτης γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1962. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνών. Άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος το 1987. Από το 1990 καλύπτει το διπλωματικό ρεπορτάζ, αρχικά στην ΕΡΤ και κατόπιν και στην εφημερίδα “Έθνος”. Έχει πραγματοποιήσει δεκάδες δημοσιογραφικές αποστολές σε όλο τον κόσμο, έζησε από κοντά τις αλλαγές που επέφερε η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού στο χώρο των Βαλκανίων και των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιώ��. Κάλυψε τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία και παρακολούθησε από κοντά όλες τις τελευταίες προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού αλλά και τη μακρά και επίπονη πορεία των ευρωτουρκικών και ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Πηγή: Liberal.gr

Share on Facebook

Tweet