Από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η αύξηση της παραγωγής της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ βρίσκεται συνεχώς στην ατζέντα των ηγετών των κρατών μελών, αλλά γίνονται μόνο αργά και σταθερά βήματα.

Το πιο ευαίσθητο ζήτημα είναι η μελλοντική χρηματοδότηση περισσότερων αμυντικών επενδύσεων.

Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την Πέμπτη (21 Μαρτίου) να πιέσουν την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να «προσαρμόσει την πολιτική της για τη χορήγηση δανείων στην αμυντική βιομηχανία και τον τρέχοντα ορισμό της για τα αγαθά διπλής χρήσης, διασφαλίζοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».

Προχώρησαν επίσης πιο κοντά στη χρήση των εσόδων από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για να βοηθήσουν την Ουκρανία μέσα σε λίγους μήνες, στο πλαίσιο ενός σχεδίου που θα διέθετε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων για την αγορά όπλων για το Κίεβο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει να μεταφερθεί το 90% των κερδών από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία σε ένα ταμείο υπό τη διοίκηση της ΕΕ που χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση όπλων για το Κίεβο, ενώ το υπόλοιπο 10% θα πήγαινε σε δημοσιονομική βοήθεια για το Κίεβο.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν δήλωσαν ότι η ιδέα της χρήσης των εσόδων από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία προς όφελος της Ουκρανίας -που σύμφωνα με τη Μόσχα θα ήταν κλοπή- έχει την ευρεία υποστήριξη των χωρών της ΕΕ.

Ωστόσο, η χρήση των χρημάτων για την αγορά όπλων είναι προβληματική για ορισμένους, συμπεριλαμβανομένων ουδέτερων στρατιωτικά αδέσμευτων χωρών όπως η Αυστρία, η Ιρλανδία και η Μάλτα.

«Για εμάς τους ουδέτερους, πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα, για τα οποία δίνουμε την έγκρισή μας, δεν θα δαπανηθούν σε όπλα και πυρομαχικά», δήλωσε ο καγκελάριος της Αυστρίας Καρλ Νεχάμερ.

«Η Ρωσία πρέπει να αισθανθεί το πραγματικό κόστος του πολέμου και την ανάγκη για μια δίκαιη ειρήνη», δήλωσε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προτρέποντας τους ηγέτες της ΕΕ να κάνουν ένα βήμα παραπέρα και να χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι τα μέσα, κάτι που η Ένωση δεν εξετάζει μέχρι στιγμής.

Ωστόσο, παρά τον επείγοντα χαρακτήρα, διαφώνησαν σε μια γενικότερη ευρύτερη ώθηση για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των όπλων για το Κίεβο, όπως τα ευρωομόλογα για την άμυνα, που ζήτησαν η Εσθονία και η Γαλλία.

Τα λιτά κράτη μέλη, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία, παραμένουν επιφυλακτικά απέναντι στον κοινό δανεισμό στην αγορά χρηματοδότησης για αμυντικούς σκοπούς.

«Ο επείγων χαρακτήρας του θέματος σημαίνει ότι πρέπει να εξετάσουμε επιλογές που δεν μας αρέσουν», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ στο Euractiv.

Οι ηγέτες ζήτησαν από την Επιτροπή να «διερευνήσει όλες τις επιλογές για την κινητοποίηση της χρηματοδότησης και να υποβάλει έκθεση έως τον Ιούνιο», κάτι που προωθήθηκε από τις χώρες της Βαλτικής, την Πολωνία και την Ελλάδα.

«Η συζήτηση βρίσκεται στην αρχή και όχι στο τέλος της», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους.

Φόβοι για αρπαγή εξουσίας

Ακόμα και χωρίς ένα συνεκτικό σχέδιο για τη χρηματοδότηση της νέας στροφής, η Επιτροπή σε σύντομο χρονικό διάστημα κατέστρωσε σχέδια για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την άμυνα.

Αυτό περιλαμβάνει την ιδέα της φον ντερ Λάιεν για έναν νέο επίτροπο άμυνας (βιομηχανίας) κατά την επόμενη θητεία, πιο εξειδικευμένη χρηματοδότηση της άμυνας, επέκταση της αμυντικής βιομηχανικής βάσης του μπλοκ και χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας.

Φτάνει ακόμα και στο σημείο να είναι έτοιμη η Κομισιόν να δώσει παραγγελίες όπλων για τα κράτη μέλη σε μια ώθηση για κοινές προμήθειες όπλων.

Ωστόσο, το σχέδιο της φον ντερ Λάιεν για μια ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική στρατηγική δέχεται αντιδράσεις από πολλές χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, η οποία υποστηρίζει την ενίσχυση του τομέα, αλλά φοβάται ότι το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει αρπαγή εξουσίας από τις εθνικές αρμοδιότητες.

Στις συζητήσεις της Πέμπτης στη σύνοδο κορυφής, διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν ότι υπήρξε διακριτικός σκεπτικισμός.

Ο καγκελάριος της Γερμανίας Σολτς είπε στους ηγέτες ότι η ΕΕ δεν χρειάζεται «άλλη μια κρατική δομή για την άμυνα στην ΕΕ» ή τη δημιουργία νέων αρμοδιοτήτων που θα ισοδυναμούσαν με αρπαγή εξουσίας, σύμφωνα με δύο άτομα που είχαν γνώση των συνομιλιών.

Ενώ τόνισε την ανάγκη να αναπτυχθούν οι δυνατότητες του μπλοκ όσον αφορά τις κοινές προμήθειες, απέρριψε την ιδέα η Επιτροπή να έχει τον ρόλο του ενδιάμεσου, κάτι που θα μπορούσε να επιβραδύνει τις διαδικασίες, είπαν.

«Θέλει να είναι μια πρόεδρος σε καιρό πολέμου, αλλά ξεχνά ότι η ΕΕ δεν είναι κράτος», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, απηχώντας εκείνους που την επικρίνουν ότι χρησιμοποιεί την άμυνα για να τη βοηθήσει να αποκτήσει μια δεύτερη θητεία στο αξίωμα.

Αμφιλεγόμενη EDIP

Τους τελευταίους μήνες, πολλές χώρες της ΕΕ εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις της Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επενδύσεων στην Άμυνα (EDIP), το φιλόδοξο πλαίσιο της Κομισιόν για την ενίσχυση του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος του μπλοκ.

Αρκετά καινοτόμα μέτρα θεωρούνται ευαίσθητα, καθώς θα έδιναν στα κράτη μέλη της ΕΕ και στην Επιτροπή την εξουσία να αναπροσανατολίζουν τις προτεραιότητες των βιομηχανιών, να χρηματοδοτούν την παραγωγή όπλων και να δίνουν στο όργανο της ΕΕ μια επισκόπηση των παραγωγικών δυνατοτήτων και των αλυσίδων εφοδιασμού που συνήθως προστατεύονται από τις κυβερνήσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Κατά την παρουσίαση του κειμένου, ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα ενδιαφερόταν για μια «αρπαγή εξουσίας» και αρνήθηκε οποιαδήποτε χαλαρή ερμηνεία των συνθηκών της ΕΕ, οι οποίες απαγορεύουν τη διοχέτευση κονδυλίων της ΕΕ σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Για να αποφύγει την κατηγορία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στήριξε την πρότασή της για μια βιομηχανική πολιτική -όπως και με προηγούμενα προγράμματα για την αμυντική βιομηχανία- στο άρθρο 173 της Συνθήκης της ΕΕ, δίνοντας τρόπους να εργαστεί για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας του μπλοκ.

Η γενική διεύθυνση της Επιτροπής που είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του προγράμματος – DG DEFIS – έστειλε πρόσφατα απεσταλμένους να προετοιμάσουν το έδαφος με τις χώρες της ΕΕ για να διαλύσουν τυχόν προβλήματα.

Παρά τις ανησυχίες, οι ηγέτες της ΕΕ ανέθεσαν την Πέμπτη στους εθνικούς υπουργούς να εξετάσουν το κείμενο του EDIP «χωρίς καμία καθυστέρηση».

Οι διαπραγματεύσεις για τις τεχνικές λεπτομέρειες αναμένεται να ξεκινήσουν στις αρχές Απριλίου, ενώ το Συμβούλιο θα καθορίσει τη θέση του τον Ιούνιο, πριν το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αρχίσει να συνεδριάζει το καλοκαίρι.

Πηγή: Εuractiv.gr

Share on Facebook

Tweet