ΣΕ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Του Παναγιώτη Σφαέλου∗

Τα βαλκάνια βρίσκονται για άλλη μια φορά στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής. Οι ΗΠΑ θέλουν ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ άμεσα και πάντως σίγουρα μέχρι την επόμενη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο. Ο κύριος λόγος επίσπευσης των διαδικασιών είναι η αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στα βαλκάνια μέσω Σερβίας.

Η Σερβία έχει προσεγγίσει την Δύση τα τελευταία χρόνια αλλά δεν επιθυμεί να μπει στον ΝΑΤΟ. Αντίθετα εξοπλίζεται αμυντικά από την Ρωσία, η οποία θέλει να διεισδύσει στα βαλκάνια και να ελέγχει την περιοχή. Ενώ η Αλβανία και το Μαυροβούνιο είναι ήδη στο ΝΑΤΟ, τα Σκόπια είναι το μόνο κράτος στα δυτικά βαλκάνια που παραμένει εκτός ΝΑΤΟ λόγω του ελληνικού βέτο του 2008. Οι ΗΠΑ φοβούνται ότι αν τα Σκόπια δεν ενταχθούν σύντομα στο ΝΑΤΟ υπάρχει μεγάλος φόβος διάσπασης τους με ανεξέλεγκτες συνέπειες. Τα Σκόπια έχουν στρατηγική σημασία για το ΝΑΤΟ στην ανάσχεση του Ρωσικού παράγοντα. Εξάλλου υπάρχει και η ανάγκη ελεγχου των αγωγών που θα περνούν από το έδαφος των Σκοπίων.

Η Ελλάδα τώρα πιέζεται να συμφωνήσει στο όνομα των Σκοπίων για να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ. Πώς να συμφωνήσει όμως την στιγμή που οι Σκοπιανοί δεν είναι διατιθέμενοι να προβούν σε συνταγματικές αλλαγής προς απάλειψη των λυτρωτικών διατάξεων και το μόνο που δίνουν είναι η αλλαγή ονομάτων σε αεροδρόμιο και εθνική οδό; Δηλαδή, πράγματα επιφανειακά που αλλάζουν ανά πάσα ώρα από μια νέα κυβέρνηση. Η Ελλάδα καλείται να δεχθεί σύνθετη ονομασία με τον όρο Μακεδονία μέσα (Gornamakedonia, Novomakedonia). H απoδοχή σύνθετης ονομασίας σημαίνει αποδοχή μακεδονικού έθνους στα βόρεια σύνορα της χώρας μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η Ελλάδα έχει δυο βαριά διπλωματικά χαρτιά στα χέρια της: το όνομα και το βέτο. Για να δεχθεί σύνθετη ονομασία πρέπει πρώτα να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχει αλυτρωτισμός ή όποιες άλλες διεκδικήσεις έναντι της χώρας μας. Επίσης, το όπλο του βέτο δεν πρέπει να απεμποληθεί χωρίς ουσιαστικό αντάλλαγμα.

Περαιτέρω, η Ελλάδα πιέζεται από τις ΗΠΑ να αναγνωρίσει το Κόσσοβο κάτι που θα μας φέρει σε αντίθεση με την Σερβία και κατ’ επέκτασιν με την Ρωσία. Η Τουρκία επίσης παίζει έναν πολύ κομβικό ρολό διότι υποστηρίζει τα Σκόπια και την Αλβανία εναντίον μας δημιουργώντας ένα μουσουλμανικό τόξο στα βαλκάνια. Ήδη, η Τουρκία έχει επεκτατικές βλέψεις έναντι της Ελλάδας (απειλές για νησιά του Αιγαίου) ενώ αφυπνίζει την τουρκική εθνική συνείδηση των ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης. Πρέπει να τονιστεί ότι οι σχέσεις Τουρκιάς – ΗΠΑ είναι τεταμένες λόγω του Κουρδικού και αγοράζουν όπλα από την Ρωσία. Η Τουρκία «παίζει» με όλους εκμεταλλευόμενη την γεωστρατηγική της θέση. Όλα αυτά δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα στα βαλκάνια που ήταν πάντα η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η ελληνική πολιτική σκηνή μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση. Η κυβέρνηση πιέζεται από τις ΗΠΑ να λύσει το θέμα της ονομασίας έχοντας απέναντι της τουλάχιστον το 70 % του ελληνικού λαού που αρνείται να δώσει το όνομα Μακεδονία. Την ιδία ώρα η αντιπολίτευση σπαράζεται από τον σκάνδαλο NOVARTIS που η κυβέρνηση έβγαλε από το συρτάρι της μια μέρα μετά το συλλαλητήριο για την Μακεδονία. Τυχαίο; Δε νομίζω! Αυτό έγινε, πρώτον, για αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από το Σκοπιανό αλλά και, δεύτερον, για την στοχοποίηση της αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα της αξιωματικής. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης ευρισκόμενοι με την πλάτη στον τοίχο για πιθανά αδικήματα της NOVARTIS είναι πολύ ευάλωτοι και μπορούν πιο εύκολα να ψηφίσουν υπέρ της σύνθετης ονομασίας. Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι καθώς παίζονται παιχνίδια εις βάρος του εθνικού θέματος της Μακεδονίας. Κατά την άποψη μου, η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε ένα δημοψήφισμα για το θέμα της ονομασίας ή αλλιώς να πάμε σε εκλογές ώστε μια κυβέρνηση με «νωπή» λαϊκή εντολή να διαπραγματευθεί το Σκοπιανό από μηδενική βάση.

∗Ο Παναγιώτης Σφαέλος είναι Διεθνολόγος, Νομικός και Δημοσιογράφος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Είναι Διδάκτωρ Ευρωπαϊκού Δικαίου του Πανεπιστημίου Kent της Μεγάλης Βρετανίας